Teopolis – Timeo Danaos

Piše: Otac Darko Ristov Đogo

Vijest da rimski pontifex maximus ima namjeru da posjeti Srbiju nekako se pojavljuje na horizontu srpskih medija odavno. No čini se da su se napori u tom pravcu u skorije vrijeme pojačali, budući da su se u medijima počeli pojavljivati tekstovi iz pera ozbiljnih ljudi koji su takvu mogućnost razmatrali iz tačke pozitivnih učinaka papine posjete

Ičinjenica da je Beograd „konačno“ dobio kardinala (šta sve u Beogradu nema, rekli bismo mi iz duboke srpske provincije!) takođe može da se tumači kao znak diplomatske pripreme za dolazak pape Franciska u Srbiju. Geopolitički značaj te posjete ne treba posebno isticati. Vjerski neobrazovani aparatčici iz tzv „političke elite“, od samog državnog vrha do nižih ešelona, uglavnom boluju od kulturološkog kompleksa istočnjaka, pa bi se organizacijom papine posjete Srbija još jednom samoredefinisala kao dio Zapada. Ili, kako to za svoju kulturno-nacionalnu konverziju vole da kažu i ukrajinski i crnogorski secesionisti: konačno bismo promijenili civilizacijsku paradigmu sa vizantijske na „evropsku“. Papina posjeta je uglavnom označavala skoru ili konačnu integraciju te tradicionalno pravoslavne zemlje u kolektivni Zapad (tj u NATO ili EU). Tako se šalje poruka: ili – mi smo Zapad ili: mi bismo sve dali da postanemo Zapad. I onda se računa da je dovoljno autokolonizovanih umova takvu poruku već pounutrašnjilo. Jer, ma koliko da je sam rimokatolički svijet u neprilici pred posthrišćanskim Zapadom, kulturna mašta naših autokolonista latinskom hrišćanstvu daje magičnu auru „kulture“, „umjetnosti“, „rafinisanosti“ (ponekad čak istovremeno prezirući „Crkvu“ kao „mračnjačku instituciju“ punu leševa u ormarima ali i moćan simbol sanjanog „Zapada“). Pa i sam Rim: i sam suočen sa problemima, i sam zbuljen postmodernim papom, on i dalje u duhu ranijih epoha ide u pravcu Istoka.

Interes Vatikana

Historia est magistra vitae – tako i danas uče naši gimnazijalci u prvoj lekciji iz latinskog („A“ deklinacija). Koji je to interes Vatikana da se intenzivno bavi „shizmaticima“? Ne moramo pretjerano da lomimo glavu budući da je jedan od gvozdenih zakona istorije – kada god se izgubi na jednom prostoru, mora se prodrijeti na drugom. Kada su se mase za vrijeme Reformacije otrgnule od duhovnog monopola Vatikana, najprije se Tridentskim saborom konsolidovala teologija i ideologa, a zatim se krenulo ka Istoku i Jugu. Poljska, koja je do tada bila utočište prognanih reformista i religijskih disidenata, kroz samo jedno pokoljenje vraćena je u rigidni rimokatolicizam, a prodor se nastavio ka okupiranoj Zapadnoj Rusiji, što je krunisano unijom u Brestu. Južni krak se već tada protegnuo prema manastiru Marči, Hercegovini i Crnoj Gori, kroz koju su krstarili zapadnoruski unijati kako bi plodove sa jednog kraja pounijaćenog Slovenstva prenijeli na druge (o čemu postoje dobri dokumenti, koje nam je dostupnim učinio Marko Jačov). Danas se demografski gubici u Latinskoj Americi (koja milionima duša klizi ka pentikostalstvu) i posthrišćanskoj zapadnoj Evropi moraju nadoknaditi novim „prisajedinjenim istočnjacima“.

Slično stvar stoji sa grčim „velikim projektom“: helenski genos se nije usrećio time što je izbjegao komunizam i ukotvio se u kolektivni Zapad budući da su posljedice na demografskom i društveno-etičkom planu podjednako tragične: narod koji i izumire i koji je izgubio svoj Zavjet, sada može samo da se nada da će njegova Crkva da zamađija infantilne Slovene, nametne imaginarnu vlast „prvoga bez jednakih“ i zauzme dominantno slovensku pravoslavnu dijasporu širom svijeta. Na prostorima kolektivnog Zapada tako bi se vlast podijelila u okvirima „tradicionalnog hrišćanstva“ koje to više nije: Vatikan duginih boja pokazao bi da je i dalje Crkvu u usponu i dobio nove kulturološke robove-kandidate za svoja sjemeništa, Konstantinopolj duginih boja konačno bi postao kopija prvog Rima, a šavovi u Ukrajini, Rumuniji i Srbiji zašili bi se na jubileju Nikejskog sabora 2025. novom unijom ali i podjelom plijena.

Da li ipak postoji makar kakvi očekivani pozitivni rezultati eventualne posjete velikog pontifeksa? Medijska strategija kojom se do sada branila, po svoj prilici u državnim organima već dogovorena posjeta, uglavnom se sažimaju oko argumenta o nepriznavanju UČK administracije u Prištini u svojstvu nezavisne države od strane Vatikana kao države. No, sa tim pristupom postoji ogromna poteškoća. Da li ste ikada čuli da su prištinske vlasti zabranile dolazak nekom vatikanskom prelatu zbog tako tvrdog i principijelnog stava Vatikana? Niste? Zašto? Možda zato što Vatikan nikada nije prekinuo aktivnu liturgijsko-simboličku agresiju prema srpskim svetinjama na Kosovu i Metohiji (slučaj: Novo Brdo). Ili uzmimo drugi primjer: paralelni pozivi na hrišćansko jedinstvo i činjenica da katolički fakulteti akreditovani od strane Vatikana istoriju „Crkve u Hrvata“ i dalje uče po konfabulacijskim knjigama Dominika Mandića i Krunoslava Draganovića.

Naravno, vatikanska politika uvijek ima nekoliko nivoa i lice za svaki od tih nivoa. Kada je devedesetih godina don Branko Zbutega aktivno podržavao tzv „CPC“ (kao što danas ukrajinski unijati, dakle, katolici podržavaju istu organizaciju sa novim „poglavarom“), uzalud se mitropolit Amfilohije raspitivao kod svojih poznanika kardinala koje od lica Vatikana jeste ono pravo – ono kada daju izjave o tome da je unijatstvo „stvar prošlosti“ ili ono kada podržavaju svaku pseudo-crkvenu organizaciju maskiranu u Pravoslavlje?: „Ne možemo ništa na lokalu, Rim se time ne bavi“, bio je tipski odgovor. Takav odgovor ne samo da je nečastan, nego podrazumijeva da onaj ko ga je dao svog sagovornika smatra idiotom. Ne postoji nijedno važnije rješenje u ma kom ćošku svijeta za koje Vatikan ne daje bar saglasnost, ako ne i impuls. Naravno, postoje i „pravoslavci“ koji nam kažu da vještinu „nijansiranih“ tj „različitih odgovora“ u različitim okolnostima i sami treba da učimo. Ukoliko ste jedan od njih, izvinite za izgubljeno vrijeme prilikom čitanja ovog teksta. Naše predstave o dobru i zlu tj o moralu i životu dijametralno su suprotne. No ukoliko vam čulo za čestitost nije u tolikoj mjeri ruinirano, možda biste se složili da bi dobro bilo da, recimo, Vatikan konačno obuzda molitveno spominjanje blaženog Alojzija Stepinca ali i prestane da daje medijsku platformu za svaki mogući glas upućen protiv Srpske i Ruske Pravoslavne Crkve.

Rezervni položaj

Druga linija „argumentacije“ uglavnom nalazi „zajedničkog neprijatelja“: od liberalnog transhumanizma do islamske demografsko-političke ekspanzije. No tu postoje dva problema. Prvi je istorijski: pokazalo se da je svaka „pomoć sa Zapada“ uslovljena ne međuhrišćanskom solidarnošću već našom političkom upotrebljivošću koja je i sama uslovljena našim pokoravanjem. I u najtežim trenucima Carigrada, prvo se tražila unija, pa su se slali (inače za odbranu nedovoljni) odredi. O tome koliko smo krvi za račun Venecije, Austrije i Evrope prolili, a da smo pri tom i krvlju stečene privilegije morali da branimo od katoličkog klira – napisani su već tomovi.

No situacija je trenutno utoliko besmislenija što su glavni zagovornici „ujedinjenog hrišćanstva“ i sami eksponenti „nove normalnosti“, etičke i dogmatske relativizacije i komformizma. Oni bi se ujedinili da se suprotstave svijetu ali ne u Istini – jer ne vjeruju da Istina uopšte postoji. Oni bi zajednički front svijetu koji je izgubio kompas, ali i sami nas ubjeđuju da strane svijeta ne postoje već samo čovjekov životni eksperiment, jedan svijet bez orijentacije u njemu. Najbesmislenije od svega: ujedinjeno postmoderno hrišćanstvo kao recept koji će da izliječi svijet od posthrišćanstva? O tempora, o mores!

Posljedice za život SPC bile bi u neposrednoj proporciji sa simboličkom štetom koju bi kolektivni Zapad tom posjetom uspio da nam nanese. Možda naš prosječan Srbin i nije baš onaj najhrišćanin iz sopstvene mašte, ali duhovno čulo nam nije toliko zatupilo i istorijsko pamćenje još nam nije sasvim pojeo komfor da bismo prestali da zaboravljamo ne samo Jasenovac već i pacovske kanale kojima su krvnici ovog naroda, sakrivajući se nekad u renesansnim kapelama Vatikana, skrivali od kazne za smrt preko 700.000 duša samo u logoru na obali Save. Pa i prije i poslije tog najužasnijeg časa – nismo još toliko masovno oboljeli od Stokholmskog sindroma da bismo zaboravili bilans rimskog totalitarizma koji je, od 1204. do Ukrajine danas umio da promijeni sredstva ali ne i cilj: „ponovno prisajedinjenje šizmatika svetoj Majci Crkvi“.

U situaciji u kojoj Srbiji i srpskom narodu ne nedostaje iskušenja koja nas razdjeljuju, a episkopat, sveštenstvo i narod često raslojavaju i udaljavaju međusobno, najmanje što nam je kao Crkvi potrebno jeste situacija u kojoj država, zbog nezaliječive infantilnosti političke klase, donosi odluku o pozivu rimskom pontifeksu da dođe u Srbiju, a sveštenstvo ili pasivno trpi tu političko-simboličku reprizu vizantijske politike iz 1439. ili čak aktivno „kontroliše štetu“ koju bi taj događaj nepovratno učinio za odnose vjernog naroda i sveštenstva. Ako će nas nova pseudo-simfonija dovesti do simboličkog poraza, treba li da se prisjetimo rezultata prethodnog, vizantijskog cezaropapizma? Ili je za nas poučnije da se prisjetimo da su naši srednjovjekovni vladari umjeli da budu mudri u odnosu i sa latinskim hrišćanstvom ali nepokolebljivi u zaštiti pravoslavlja? Ako ništa drugo, skoriji primjer jasno nepovoljnih posljedica Havanskog susreta pape Franciska i patrijarha Kirila dobro nam pokazuje rezultate trenutka kada se državna i crkvena diplomatija zanesu u sopstvenim kulturološkim kompleksima, ne sjećajući se osnovnog pitanja: „a šta o tome misli narod?“ Inače trpeljivi ruski narod (i sveštensgvo) prvi put je počeo glasno da ropće, nezadovoljan „linijom“ i „koracima“ koji su na simboličkom planu pokazivali sliku koja ne odgovara našem poimanju stvari.

Vox populi – vox Dei. A populus serbicus (bar onaj koji nije servicus) dokle god pontifex maximus u Jasenovcu ne kaže mea maxima culpa osjeća i misli da nema za šta da srpsku zemlju pohodi makar ovaj postmoderni vicarius Christi.

Izvor: Pečat