U izdanju Matice srpske: „Gost“ Prohanova

U izdanju Matice srpske – Društva članova u Crnoj Gori štmpana je knjiga „Gost“,  Aleksandra Andrejeviča Prohanova. Prevod romana sa ruskog jezika uradio je prof. dr Dragan Koprivica, kao i pogovor.

„Kapije Prohanovu su otvorili ruski velikani, možda ponajviše sam Dostojevski, velemajstor psihološkog romana, koji je svojim opusom potom u 20. vijeku omogućio zapadnim piscima, Henri Džejmsu, Viljemu Fokneru, Džejmsu Džojsu, Virdžiniji Vulf i drugima da stvaraju u poetici modernog, tzv. romana toka svijesti. A i činjenica da je Dostojevski otvorio prostor predstavnicima škole psihoanalize u traganjima za ponorima čovjekove duše kroz slojeve svjesnog, podsvjesnog i nesvjesnog, jasno se projektuje u Gostu Prohanova. (…) Prohanov je, poput svojih prethodnika, predstavnika psihološkog realizma, u ovom svom takođe prvenstveno psihološkom romanu dao glavnu ulogu Arkadiju Petroviču Veronovu, junaku, kako Rusi kažu, s ‘carapinom’, to jeste ogrebotinom na duši“, piše prof Koprivica.

A. A. Prohanov je rođen 1938. godine u Tibilisiju, glavnom gradu Gruzije. Završio je vazduhoplovnu akademiju 1960. godine, radio kao inženjer, još kao student počeo da piše stihove i prozu, zatim radio kao šumar u Kareliji, koju opisuje u ovom romanu, bio turistički vodič, a od 1970. dopisnik „Literaturne gazete“. Od 1989. do 1991. radio kao glavni urednik časopisa „Sovjetska literatura“, 1990. formira svoje novine „Dan“. U septembru 1993. u svojim novinama kritikuje Jeljcina zbog antiustavnih radnji, a posle tenkovskih plotuna po Parlamentu njegove novine bivaju zabranjene uz represivne mjere. U novembru 1993. Prohanov osniva nove novine, „Sjutra“, na predsjedničkim izborima 1996. podržava kandidaturu Genadija Zjuganova, a 1997. i 1999. dvaput biva fizički napadan od nepoznatih počinilaca.

Godine 2002. roman Prohanova „GospodinHeksogen“, u kojem piše o nasilnim postupcima ruskih specijalnih službi, dobija visoku nagradu „Nacionalni bestseler“. Uz ovaj roman, u okviru sedam knjiga, objavio je i romane „San o Kabulu“, „I evo, dolazi veče“, „Lovac na ostrvima“, „Afrikanista“, „Posljednji vojnik imperije“ i „Crveno-smeđi“, a napisao je oko trideset romana, kao i kraćih proznih formi.

Za „Muslimansku svadbu“ (za pripovijetku godine) dobio je Čehovljevu nagradu, a između ostalih i visoka književna priznanja: „Orden Crvene Zastave“, „Znak počasti“, „Crvena zvijezda“, „Nagrada Lenjinskog komsomola“, „Nagrada Fedina“, „Zlatna medalja Fadejeva“, „Međunarodna Šoholovska nagrada“, „Bunjinova nagrada“, „Sveruska književna nagrada Ljeskova“, Međunarodna književna nagrada „Bijeli ždralovi Rusije“, „Zlatni Delvig“, Međunarodna nagrada Kim Ir Sena za publicistiku, a dobio je i medalju „Za oslobođenje Krima i Sevastopolja“ (17. mart 2014).

Od 1972. je član Saveza pisaca SSSR, a od 1985. sekretar Saveza pisaca RSFSR. Prevođen je na više jezika: engleski, bugarski, holandski, irski, španski, kineski, njemački, poljski, češki.