U riznici crkve Svetog Nikole u Kotoru održana akademija o Mihajlu Pupinu

Kotor, U riznici crkve Svetog Nikole u Starom gradu NVO “Matica Boke” organizovala je sinoć akademiju posvećenu Mihajlu Pupinu.

O istovremeno velikom naučniku i vjerniku, vlasniku 34 patenta, dobrotvoru, osnivaču Nase, dobitniku Pulicerove nagrade, počasnom članu kotorskog Jedinstva, prikazan je i animirano-dokumentarni film autora Save Saika, “Mihajlo Idvorski Pupin – Put ka svetlosti”, koji je organizacija UNESKO uvrstila u svoj zvaničan kalendar, kao jednu od manifestacija kojima je 2015. obilježena kao Međunrodna godina svjetlosti.

“Mihajlo Pupin veliki čovjek, naučnik i dobrotvor, objedinio je u sebi ono što nije uspjelo nikome drugome u našem narodu. Osim toga što je dosegao sam Olimp nauke, uspio je da dosegne i sam Olimp rodoljublja, patriotizma i duhovnosti, o čemu se zapravo malo zna. Zbog toga smo mi i odlučili da organizujemo akademije posvećene Mihajlu Idvorskom Pupinu u Kotoru i sjutra veče u Herceg Novom. Iznikao iz malog banatskog sela Idvora, stigao do Amerike, uspio da dosegne sam vrh društvenog, naučnog, života te velike zemlje, tog velikog kontinenta, popne se na presto, postane osnivač čuvene Nase, dobije Pulicerovu nagradu i još mnogo toga. Ali, u svemu tome nije zaboravio svoj narod, rodoljublje i svoju duhovnost. Kada je riječ o vezama sa Crnom Gorom poznato je da je u Prvom svjetskom ratu, uz dvije trećine dobrovoljne pomoći, koju je davao narodu u Srbiji, jednu trećinu uvijek namjenjivao Crnoj Gori”, kazao je predsjednik Upravnog odbora Matice Boke Željko Komnenović.

Aleksandra Ninković-Tašić iz Obrazovno-istraživačkog centra Mihajlo Pupin iz Beograda u svom nadahnutom predavanju govorila je i o tome kako se Pupin borio i pratio smisao razvoja budućeg prosperiteta svog naroda.

“Sve svoje proglase u Americi, srčane, emotivne proglase, završavao bi riječima “živjela Srbija, živjela Crna Gora, živjelo srpstvo…. Davao je čitav život, osnovao tri fondacije, a jedna koja nosi ime njegove nepismene majke – “Fond Olimpijade Pupin” ima za cilj da pomogne onim majkama u Srbiji koje kao i njegova nikada nisu imale ni seoskog učitelja, ni seosku školu, a na sebi su nosile težak teret školovanja svojih sinova”, kazala je Ninković-Tašić o dobitniku mnogih naučnih nagrada i medalja, članu Američke akademije nauka, Srpske kraljevske akademije, počasnom doktoru 18 univerziteta, učitelju četiri nobelovca, čovjeku koji je tokom svog naučnog i eksperimetalnog rada dao značajne zaključke važne za polja višestruke telegrafije, bežične telegrafije i telefonije, rentgenologije, izuzetno zaslužnog za razvoj elektrotehnike i pronalazak Pupinovih kalemova.

Rektor Cetinjske bogoslovije protojerej stavrofor Gojko Perović govorio je o predrasudi da su nauka i religija nešto što jedno drugo isključuje.

“Da ako si dovoljno obrazovan i ako si dovoljno pismen, onda nemaš što da radiš sa popovima u crkvi. Ili obrnuto, ako si pobožan, ili duhovan i ako se moliš Bogu-što će ti nauka. Dakle, jedna nametnuta, lažna dilema, pogrešni izmišljeni rat između nauke i religije, koji život Mihajla Pupina i sve ono što j uradio i rekao, demantuje. Naime, Gospod Bog se otkrio svim ljudima, ne samo najpametnijima, ne samo najobrazovanijima, nego baš svima.Vidimo iz ovog filma i iz Aleksandrinih riječi da su pred Bogom jednako velike ličnosti i Pupinove majke i samog Mihajla Pupina, iako je ova žena bila nepismena”, kazao je Perović.

Dr Drago Šerović je ukazao na značaj večerašnjeg događaja u Kotoru, koji uz sakupljanje dokumenata o Pupinu predstavljenih na aktuenoj izložbi u Beogradu, doprinose saznanju o nepravedno zapostavljenom djelu velikog naučnika.
U godinama obilježavanja stogodišnjice od Velikog rata i sto godina od bitke na Kajmakčalanu – akademiju – „Mihajlo Idvorski Pupin – Put ka svjetlosti „Matica Boke“ priredila je u saradnji sa Srpskim pjevačkim društvom „Jedinstvo“ iz Kotora i Generalnim konzulatom Srbije u Herceg Novom.

Prisustvovali su i paroh kotorski, namjesnik bokoktorski protojerej stavrofor Momčilo Krivokapić, generalni konzul Republike Srbije Slobodan Bajić i konzul Zoran Dojčiović, a u muzičkom dijelu nastupio je hor Srpskog pjevačkog društva Jedinstvo.

U biografiji na sajtu Instituta Mihajlo Pupin stoji:

“Mihajlo Pupin je rodjen 9. oktobra 1854. u selu Idvor, opština Kovačica, u Banatu. Otac Konstantin (Kosta) i majka Olimpijada, zemljoradnici, imali su desetoro dece, 5 sinova i 5 kćeri. Nakon završene osnovne i, delimično, srednje škole u jesen 1872. pošao je na školovanje u Prag, u Češku gde je nastavio šesti razred i prvi semestar sedmog razreda realke. Učio je vrlo neuredno zbog učešċa u sukobima češke i nemačke omladine i tugovanja za zavičajem. U svojoj 20-toj godini odlazi u SAD. Pupin je prvih pet godina po dolasku u SAD živeo veoma teško. Radio je kao fizički radnik, istovremeno pohadjajuċi Kuperovu večernju školu. U jesen 1879. godine položio je prijemni ispit na Kolumbija-koledžu u Njujorku. Kao primeran učenik oslobodjen je plaċanja školarine, a veċ na kraju prve godine dobio je dve novčane nagrade (iz grčkog i matematike). Uglavnom se izdržavao prihodima od podučavanja slabijih učenika i fizičkog rada. Po završetku školovanja 1883. godine dobio je diplomu prvog akademskog stepena Bachelor of Arts, a dan pre toga primio je američko državljanstvo. Dobio je odmah stipendiju, kao odličan student, za studije matematike i fizike u Kembridžu u Velikoj Britaniji (1883-1885), a zatim u Berlinu (1885-1889), gde je doktorirao iz oblasti fizičke hemije, sa temom: „Osmotički pritisak i njegov odnos prema slobodnoj energiji“. Svoju nastavničku karijeru i naučnu delatnost započeo je 1889. godine kao nastavnik fizičke matematike u odeljenju za elektrotehniku na Kolumbija univerzitetu u Njujorku, gde je punih četrdeset godina radio kao nastavnik i profesor. Patentirao je 34 pronalaska. Pupin je bio i uspešan pisac. Za svoje autobiografsko delo „Sa pašnjaka do naučenjaka“ (naslov u originalu: „From Immigrant to Inventor“), objavljeno 1923. godine, godinu dana kasnije 1924. godine dobio je Pulicerovu nagradu. Nikada nije zaboravio i nije se odrekao starog zavičaja i pomagao je i Idvor i Srbiju i Jugoslaviju na sve moguċe načine. Pupin je bio oženjen Amerikankom Sarom Katarinom Džekson iz Njujorka. Imao je sa njom ċerku Varvaru, udatu Smit. Umro je 12. marta 1935. u Njujorku i sahranjen na groblju Vudlaun u Bronksu”.