U Subotici osnovana gradska muzička škola, prva takva na teritoriji sadašnje Srbije
1 min read
Na današnji dan, 1868. godine, u Subotici je osnovana gradska muzička škola, prva takva na teritoriji sadašnje Srbije.
Ona je u početku imala samo tri odseka: odsek violine, violončela i solo pevanja. Školovanje je trajalo četiri godine, a učenici su upisivani kada su napunili 9 godina. Nastava je u tom periodu izvođena u zgradi Gimnazije, čiji direktor je vodio i muzičku školu. Prvi nastavnici su bili Vjenceslav Soušek, Geza Alaga i Leonard Barbaro, a oni su bili i članovi orkestra u crkvi Svete Terezije Avilske. Od 1874. god u školi je formiran i duvački odsek, njen prvi direktor je bio Ferenc Kunert. Prvi podaci o broju upisanih učenika, datiraju iz 1875. God kada je nastavu pohađao 71 učenik.
Od 1882. god, pa do smrti, muzičkom školom je rukovodio Ferenc Gal, akademski obrazovani muzičar, odličan pijanista i kompozitor. Uticaj njegovih veza sa srpskim muzičarima i muzikom drugih slovenskih naroda, očigledan je u više kompozicija čiji je autor. Zahvaljujući angažovanju Ferenca Gala u Muzičkoj školi je otvoren 1896. god klavirski odsek. Ovaj odsek je vodio Gal, a najtalentovaniji učenici su školovanje nastavljali u Budimpešti. Svi koncerti učenika Muzičke škole i gostujućih umetnika, održavani su najčešće u velikoj sali hotela“Pešta“. Godišnji ispiti učenika su bili javni, a prisustvovalo im je i rukovodstvo grada. Ferenc Gal je preminuo 1907. god, a njega nasleđuje Erne Lanji, koji je bio iskusni muzički izvođač i pedagog,koji je muziku studirao u Beču, Parizu i Budimpešti. Lanji je u Muzičku školu uveo teoretski odsek, a školovanje u nižoj školi je od tada trajalo tri godine , a u srednjoj četiri godine. On je u Školi osnovao muzičku biblioteku, nabavio nove instrumente i izdejstvovao da Škola dobije svoju zgradu.
Muzička škola Subotica se i danas nalazi na toj lokaciji, u Štrosmajerovoj ulici br. 3. Erne Lanji je uporedo vodio hor i orkestar u crkvi Svete Terezije Avilske,a organizovao je i prvi koncert Simfonijskog orkestra u gradu i tako postavio temelje Subotičke filharmonije. Nakon toga, sa Subotičkom filharmonijom su svirali mnogi značajni umetnici kao što su Bela Bartok, Pablo Kazals i drugi.
Nakon završetka Prvog svetskog rata , Subotica je ušla u sastav Kraljevine SHS. Od 1919. god , školu vodi Cvetko Manojlović,rođeni Subotičanin, koji je zajedno sa Stanislavom Biničkim i Stevanom Mokranjcem osnovao u Beogradu Prvu srpsku muzičku školu 1899. god. Manojlović je studije muzike završio u Lajpcigu i bio je renomirani klavirski pedagog i kompozitor. Njegovom zaslugom, školovanje u nižoj muzičkoj školi je povećano na četiri godine, a u srednjoj na šest. Broj učenika se konstantno povećavao, a posebno veliko interesovanje je vladalo za klavirski odsek, koji je on kao vrhunski klavirski pedagog i vodio. Školske 1922/23. god na ovom odseku je bilo upisano 312 učenika. Škola je tada imala 398 učenika.
U periodu između dva svetska rata, u subotičkoj muzičkoj školi su obrazovanje započeli mnogi, kasnije istaknuti umetnici u posleratnoj Jugoslaviji, kao što su : Aleksandar Segedi, Ivan Pinkava, Ljudevit Pap, Milan Dimitrijević, Ladislav Palfi, Karlo Krombholc, Kora Pataki, Dušan Miladinović i drugi.
Posle završetka Drugog svetskog rata, nakon kratkog prekida, januara 1945. god, Muzička škola nastavlja rad. Prvi posleratni direktor je bio Željko Straka, a od 1947-1966 ( uz kraći prekid), direktor je bila renomirana pijanistkinja Kora Milko. U Subotici, u prvim posleratnim godinama, se odvijao veoma bogat muzički život, a u središtu zbivanja je bila Muzička škola, koja je bila organizator svih koncerata u gradu. Posebno je značajna saradnja škole sa Subotičkom filharmonijom. U ovom periodu u školi se mogao učiti i balet, a u operskom studiju i gluma. Povodom 80-te godišnjice postojanja Muzičke škole, 1948. god, učenici su izveli deo opere “ Nikola Šubić Zrinjski“ Ivana Zajca.
Posle Kore Milko Školu su vodili: Josip Peić (od 1968-1975), Geza Šandor( od 1975-1979), Ištvan Balaž Piri ( od 1979-2002), Katarina Skenderović (od 2002-2004), Ištvan Antal (od 2004-2012), Edita Barlai (od 2012-2017). Od 2017. god, tu funkciju obavlja Dragana Nikolić.
Muzička škola Subotica je među prvima uvela nastavu harmonike i tambure, kao i neklasičnih instrumenata vezanih za izvođenje džez muzike ( saksofon, udaraljke, džez gitara, džez klavir i džez pevanje).
Naša srednja muzička škola, jedina je u Republici Srbiji, u kojoj se nastava izvodi i na srpskom i na mađarskom jeziku.
Podaci korišćeni za kratak istorijat Škole, preuzeti su iz knjige „140 godina Muzičke škole u Subotici“ Tibora Pekara , našeg dugogodišnjeg profesora violine .
