Vasojevići u borbi za srpsko i jugoslovensko ujedinjenje 1914-1918. g

Već tradicionalno se svake godine 7. avgusta u 20 sati na Centralnom saborištu u Gornjem Zaostru održava se „Veče gusala, poezije, istorije i tradicije“ u okviru kojeg je ove godine promovisana knjiga Gorana Kikovića „Vasojevići u borbi za srpsko i jugoslovensko ujedinjenje od 1914-1918 godine“, a koja je posvećena stogodišnjici završetka Prvog svjetskog rata. O knjizi su govorili:Branislav Otašević, književnik, recezent knjige; Goran Kiković, istoričar, autor i Miličko Trifunović, publicista, u ime izdavača knjige.

Na početku je Miličko Trifunović, publicista istakao sledeće:
“Poštovani prijatelji večeras promovišemo knjigu koja je skoro izašla iz štampe a to je sedma knjiga mladog istoričara Gorana Kikovića pod nazivom „Vasojevići u borbi za srpsko i jugoslovensko ujedinjenje od 1914. do 1918. godine“.
Izdavači su: Srpsko istorijsko – kulturno društvo „Nikola Vasojević“ Berane
Udruženje ratnih dobrovoljaca 1912-1918, njihovih potomaka i poštovalaca “Vojvoda Stepa“ Nova Crnja„Književna zadruga Srpskog nacionalnog savjeta“, Podgorica, „Udruženje ratnih dobrovoljaca 1912-1918, njihovih potomaka i poštovalaca“ Berane„Udruženje srpskih književnika u otadžbini i rasejanju“ Andrijevica. Recenzenti knjige su: Prof.dr Aleksandar Životić, istoričar iz beograda , Branislav Otašević, književnik iz Murine i David Lalić, publicista i pjesnik iz Andrijevice.
Naše Udruženje ratnih dobrovoljaca 1912-1918, njihovih potomaka i poštovalaca“ Berane kao što ste čuli je suizdavač ove vrijedne knjige o borbi naših predaka za slobodu i ujedinjenje od 1914. Do 1918. godine.
U ovoj knjizi možete pročitati o borbama naših predaka imena poslanika Podgoričke skupštine sa područja Berana, Andrijevice, Bijelog polja, Rožaja, bihora i Plava i Gusinja, zatim Izuzetnu izvornu istoriografsku vrijednost imaju spiskovi odlikovanih i poginulih Vasojevića tokom Prvog svetskog rata. Napornim istraživačkim radom, Goran Kiković je sačinio potpune spiskove Vasojevića odlikovanih Zlatnom i Srebrnom medaljom Obilića za hrabrost i tu su biografije istaknutih vojskovođa ovog kraja.
Da vam ja nebi prepričavao knjigu bolje da je vi pročitate. Hvala što ste me saslušali.

Potom je književnik i publicista Branislav Otašević istakao sledeće: “Prošlost Vasojevića, jednog od najmlađih, ali i najvećih srpskih plemena u Crnoj Gori, i pored dosta napisanih radova i knjiga, nije dosad cjelovito istraživana i obrađivana u našoj istoriografiji i istoričkoj publicistici. Značajnije su o ovome plemenu pisali i dali nemjerljiv doprinos izučavanju prošlosti Vasojevića akademik prof. dr Miomir Dašić, dr Radoslav Jagoš Vešović, Marko Cemović, popovi Lalević i Protić, pop Tomaš Katanić i drugi. Ali zaokruženih istorijskih i javnih rasprava nije bilo u dovoljoj mjeri, sve dok akademik Miomir Dašić nije značajno i kvalitetno u više svojih knjiga, naučnih i publicističkih radova, i radova saopštenih na naučnim skupovima i simpozijumima, obradio prošlost Vasojevića. Drugi radovi i knjige uglavnom su geografskog i etnogeografskog karaktera, a pojedina pitanja su uzgredno doticana najviše u sklopu monografija, manjih istorijskih rasprava i u sintetičkim osvrtima pojedinih autora na razne teme i ciljane povode.
Goran Kiković, već afirmisani i poznati istoričar, aktivni društveno-politički radnik, sada na funkciji potpredsjednika SO Berane i istraživač istorijskih zbivanja ne samo u rodnim Vasojevićima nego i šire, napisao je i pripremio za štampu knjigu “Vasojevići u borbi za srpsko i jugoslovensko ujedinjenje od 1914. do 1918. godine“ koju sam sa zadovoljstvom pročitao i preporučujem za štampu, jer će ovaj rukopis, u to sam siguran, upotpuniti saznanja o borbi Vasojevića i drugih brđanskih plemena kroz vjekove za slobodu srpskog naroda.
Pišući lakim dopadljivim stilom, koristeći brojne dosad objavljene knjige i radove poznatih i afirmisanih stvaralaca, Kiković je vješto i znalački komponovao svoj rad i ostavio čitaocima značajno djelo o prošlosti Vasojevića. Polazeći od toga, mladi ambiciozni istoričar Goran Kiković, prihvatio se teškog, ali odgovornog posla i posvetio stručnu pažnju istorijskoj građi pretežno naše, a djelimično strane provenijencije i studioznije zašao u pitanja istorije i borbe Vsojevića u Prvom svjetskom ratu i potom u borbi za stvaranje jedinstvene države. Svojim radom Kiković uspostavlja kontinuitet saznanja i interpretacija događaja i procesa u razvoju i postojanju ovog plemena. Svjestan činjenice da se istorija ne može pisati bez izvora i provjerenih dokumenata. Zato je nastojao da do njih dođe i znalački ih koristi u oblikovanju svoga rada koji će dati značajan doprinos u proučavanju prošlosti i sadašnjosti u razvoju ovoga plemena koje je u svojoj prošlosti dalo veliki doprinos u razvoju i postojanju ovog dijela Balkana i Evrope kako u istorijskom razvoju, tako i razvoju nauke i kulture, jer je veliki broj naučnih poslenika u eks Jugoslaviji sa prostora Vasojevića i Limske doline.
Kiković je upoznat sa istorijskim događajima, kulturno-istorijskim spomenicima iz različitih vremena i istorijskih perioda, istorijskim ličnostima kakvi su bili poslanici Velike narodne skupštine Srpskog naroda održane u Podgorici novembra 1918. Kao i o vojskovođama i barjaktarima i junacima sa mnogih bojišta i bitaka. Koristeći ovu domaću građu – knjige, publicistiku, štampu, posebno feljtone, Kiković u knjizi donosi portrete i niz biografskih podataka za jedan broj istorijskih ličnosti i istorijske događaje vezano za njihov rad i djelovanje i epohu u kojoj su radili, ratovali i stvarali.
Ova Kikovićeva knjiga je nesporan dokaz da kada se spretno spoje neosporan talenat za stručno-naučno istraživanje i rad sa mnoštvom potvrđenih činjenica i relevantnih podataka potkrijepljenih istorijskim neoborivim dokazima uspjeh ne može izostati. Tako u ovom štivu, pisanim izvornim srpskim jezikom i ćiriličnim pismom čiji je tvorac i sâm Vasojević, vješto komponovano i stilski dotjerano, sretamo niz podataka i istorijskih istina na osnovu kojih stičemo pravu sliku o ovom najvećem srpskom plemenu u periodu Prvog svjetskog rata.
Dokumenti i istorijski zapisi do kojih su došli poznati naši istoričari, pisci istorijskih publicističkih djela, romansijeri i drugi stvaraoci i sâm Goran Kiković, utoliko su dragocjeni što dublje zalaze ne samo u političke nego i u socijalne, kulturne i vjerske uzroke pojedinih akcija i zbivanja na prostoru gdje žive Vasojevići. Oni imaju draž kazivanja očevidaca koji nalaze razumijevanja za borbu potlačenih masa na širem balkanskom prostoru.
Nijesu zproslavljeni ratnici među kojima po hrabrosti, nenadmašeni u junaštvu, general i vojskovođa Radomir Vešović, Novica Popović iz Velike, Janko Spasojević i drugi učesnici Podgoričke Skupštine, komite Milosav Raičević, Milonja – Bajo Krdžić i Zarija Vuković i mnogi drugi koji svojim djelom uradiše da Vasovo pleme bude veliko, razgranato i brojno, poznato ne samo u Crnoj Gori i Srbiji, nego mnogo šire.
Pošto su se Vasojevići nalazili i danas se nalaze između Srbije i Crne Gore, a graniče se i sa albanskim plemenima, njihov geografsko-strategijski položaj bio je i veoma značajan i za ostvarivanje ruskih planova na ovom dijelu Balkana, pa se zato njihova borba često i pominje. Kiković zna, ali nije bio u mogućnosti da istraži i izvrši uvid u arhivama Moskve i drugim gradovima Rusije, te samim tim nije otkriveno šta se sve tamo nalazi i šta se sve čuva. Inače Kiković je veliki prijatelj Rusije i njenog naroda. U svojoj kancelariji (predsjednika SO-e Berane) drži s ponosom sliku – umjetnički rad Vladimira Vladimiroviča Putina, uz napomenu pjesnika Davida Lalića da je to umjetnički rad slikara Ilije Mrkajića iz Vojvode Stepe).
Zbog raznovrsnosti građe, prikupljene za pisanje ove knjige, njenog pravilnog i ravnomjernog tretiranja preporučujem izdavaču da ovu knjigu objavi jer se ona pojavljuje u vrijeme kada je uočljiv nedostatak naučne “nepokrivenosti“ Vasojevića, ali i čitave Crne Gore u Prvom svjetskom ratu. Ovaj rad Gorana Kikovića će zato doprinijeti da se upotpuni i jasnije sagleda slika o Vasojevićima u borbi za oslobođenje i ujedinjenje Srba u jedinstvenu južnoslovensku državu. “-zaključio je svoj stav o knjizi Branislav Otašević, publicista i književnik, predsjednik Udruženja srpskih književnika u otadžbini i rasijanju za Crnu Goru sa sjedištem u Andrijevici

Potom je autor Goran Kiković, istakao da je ove godine jubilej 100 godina od ujedinjenja Srbije i Crne Gore i da je to bio veliki i značajan istorijski događaj i nabrojao je poslanike iz Vasojevića i to:

ZA OKRUG ANDRIJEVIČKI:
za kapetaniju andrijevičku: Zarija Vuković, predsjednik suda u penziji, i Janko Spasojević, bivši ministar;
za kapetaniju kraljsku: Velimir Jojić, svršeni filozof, i Ljubomir Bakić, bivši ministar;
za kapetaniju šekularsku: Savo Spasojević, sekretar Ministarstva spoljnih poslova, i Radoje Nikolić, geometar;
za kapetaniju veličku: Novica Popović, učitelj, i Ljubomir Vuksanović, advokat;
za kapetaniju ljevorečku: Božidar Tomović, student prava, i Jagoš Vešović, profesor;
za srez plavo-gusinjski: Savo Paunović, plemenski kapetan, Risto Jojić, suplent, i Tomica Ivanović, student prava;
za kapetaniju polimsku: Marko Ćulafić, težak, i Novo Vugdelić, član državne kontrole.

ZA OKRUG BERANSKI:
za srez beranski: Milosav Raičević, bivši ministar, Bogdan Obradović, učitelj, i Tomo Joksimović, učitelj;
za srez rožajski: Prokopije Veković, protosinđel, Ljubomir Popović, inžinjer, i Nikola Cemović, sudija;
za srez bjelopoljski: Aleksandar Bajović, učitelj, Kirilo Balšić, sveštenik, i Nikola Mićović, student prava;
za varoš Bijelo Polje: Andro Stanić, trgovac;
za srez budimski: Radovan Joksimović, kapetanski pisar, Milić Popović, sreski kapetan, i Vukajlo Dević, učitelj;
za srez koritski: Milan Popović, učitelj, Milo Delević, okružni sudija, i Miloš Popović, učitelj;
za varoš Berane: Aleksandar Popović, predsjednik opštine.
Kiković je istakao da to nijesu bili izdajnici nego patrioti svoga naroda. On je istakao i značaj nosioca Obilića medalja iz Vasojevića koji su dobili 1054 odlikovanja zatim je istako da je ovdje opisana i Mojkovačka bitka i značajne ličnosti iz Vasojevića toga vremena.Ova knjiga opšta je ocjena dragocjen je svjedok naše prošlosti, na koju treba uvijek da se ponosimo jer poslanici Podgoričke skupštine njih 32 iz Vasojevića su ogromne ljudske gromade.