Vladušić pokazao da se u književnosti ne rađaju samo likovi, već i ličnosti

Danas na Filozofskom fakultetu u Nikšiću organizovana je promocija knjiga „Veliki juriš“, „Književnost i komentari“ i „Orfej i zapušač“ Slobodana Vladušića.

U punoj Svečanoj sali Filozofskog fakulteta u prvom dijelu promocije, prisutnima se obratio mr Milorad Durutović, koji je naglasio da je Vladušić najoriginalnije ime u srpskoj književnoj kritici u proteklih dvije decenije i jedan od najmarkantnijih pisaca savremene srpske književnosti.

„U srpskoj književnosti je bilo vrhunskih pisaca koji su takođe bili i izuzetni tumači književnih tekstova. Bilo je takođe i izuzetnih tumača, univerzitetskih profesora, kojima je to bilo primarno zanimanje, a koji su takođe bili i vrhunski pisci. Slobodan Vladušić nastavlja takve nizove, on svojim pisanjem potvrđuje da je dostojan nastavljač jednog od najboljih sinova književne tradicije Miloša Crnjanskog“, rekao je Durutović i dodao:

„Kada Miloš Crnjanski u dnevniku o Čarnojeviću postavlja pitanje „kome ja ovo pišem, mladićima, možda mom sinu bledom i napaćenom“, time iskazuje čin vjere da će njegove riječi ipak naći svoje bližnje, recimo Slobodana Vladušića. Odnosno sve nas koji smo u pisanju Crnjanskog prepoznali svoje lične i najličnije interese, a koji nijesu mjerljivi ni kantarima, a ni metrima.“

Durutović je naglasio da Vladušić pokazuje da književnost još može da oplemenjuje naravi, pokazujući najzad da su u književnosti rađaju ne samo likovi već i ličnosti.

„Književnost i život nijesu tako udaljeni kao što ponekad malodušni ističu“, rekao je Durutović.

Durutović ističe, da Vladušić kroz svoje romane pokazuje da ako su „šifre pamćenja“ izgubljene, to ipak ne znači da ih mi ne možemo naći.

„Ako bismo „Veliki juriš“ isto tako čvrsto omeđili kao istorijski roman, možda bismo došli u opasnost da ne vidimo dragocjene finese, suptilne tokove, koji pokazuju da knjigu možemo čitati upravo kao iskustvo ne uzroka i ishoda rata, već ishoda čovječnosti, ličnosti tokom i nakon rata. Jedan od junaka Velikog juriša se pita da li iz rata može izaći isti kao što je bio. Naravno, da ne može jer čovjek je testament, na njegovoj koži se ispisuje iskustvo. Zato je korisno čitati Vladušićev esej „Testamentarno i igrajuće pisanje“, koji razmatra Jovov problem. „Jedna od reakcija na susret sa smrću je pisanje“, naglasio je Durutović.

Vladušić se u svom obraćanju zahvalio prisutnima, posebno Miloradu Durutoviću, ističući da način na koji je Durutović predstavio knjigu „Književnost i komentari“, pokazuje da ova knjiga, po riječima autora „ima svoje bližnje“.

„Kada sam počeo da je pišem, ona nije izgledala ovako. Ja sam u jednom trenutku imao namjeru da napišem jednu knjigu o Pekiću, koja bi bila teorijska proza o Pekiću, na sličan način na koji je nastala knjiga „Crnjanski megalopolis“, koja je teorijska proza o Crnjanskom“, rekao je Vladušić i dodao:

„U srpskoj književnosti postoji jedna linija koju smo zaboravila, a to je linija u posleratnoj književnosti odražavaju pisci kao što su Milorad Pavić, Borislav Pekić, pjesnici Ivan V. Lalić i Jovan Hristić. To je jedno moderno nacionalno osjećanje, koja nacionalnu ideju nije doživljavala kao ulazak u geto, nego na jedan ofanzivan način.“

Vladušić je rekao da je nakon pisanja knjige „Književnost i komentari“ sebi objasnio zašto je književnost danas važna i zbog čega je samim tim nacionalna književnost danas važna.

„Morao sam napraviti jednu vrstu teorijske proze koja bi napravila most između književnosti  i života i onih vrijednosti u životu koje ja zastupam“, rekao je Vladušić.

Femić: Roman „Veliki juriš“ prelazi besmislene birokratske granice

Mr Radoje Femić govorio je o romanu Veliki juriš, a koja je bila u uži izbor za NIN-ovu nagradu. On je istakao da zahvaljujući knjigama, kao što je Veliki juriš, jer one prelaze besmislene birokratske granice.

„Ovaj romam ostavlja najsnažniji utisak kada je u pitanju književna produkcija u prethodnoj godini jubileja od završetka Velikog rata. Roman svjedoči da postoje univerzalne vrijednosti naše nacionalne kulture koje prevazilaze prigodnost, jer mi imamo tu svojstvenu potrebu da se povodom određenih jubileja prisjetimo nekih velikih dana i damo odgovarajuću literarnu projekciju. Dakle ovaj roman bih izdvojio iz tog korpusa, a to je i stav koji iznose kritičari koji su već pisali o tom romanu“, rekao je Femić.

Femić se osvrnuo i na glavnog junaka romana i na njegovu da tako kažemo želju i potrebu da taj rat preživi. Femić je istakao da je roman podijeljen u pet konponizicionih etapa vodeći se hronikalnim načelom.

Femić se osvrnuo i na lik Stanislava Krakova i na njegov dijalog u knjizi koji je veoma ilustrativan. Krakov se u romanu pravda svojim saborcima da je on „Ja nijesam polu-Srbin, ja sam Srbin i po, a da ta druga polovina je poljskog porijekla“. U ovom primjeru, kaže Femić vidi da likovi preživljavaju metamorfozu i postaju ličnosti.

Ovaj događaj ornganizovali su: Studijski program za srpski jezik i južnoslovenske književnosti, Ambasada Republike Srbije u Crnoj Gori i Matica srpska – društvo članova u Crnoj Gori.