Vukićević: Uoči trinaestog jula
Piše: Boško Vukićević
Trinaestog jula protiv okupatora ustali su svi slobodni ljudi, različitih ideoloških opredjeljenja. Rodoljubi. To je bio, u pravom smislu riječi – opštenarodni ustanak. Crna Gora je u tom ustanku potvrdila one ideale slobode, čojstva i junaštva, na kojima je satkano sve vrijedno u njenoj istoriji.
Trinaestojulski ustanak, pored borbe protiv okupatora, bio je direktna reakcija na tzv. Petrovdansku skupštinu, na kojoj su domaći saradnici okupatora proglasili nezavisnu, antisrpsku Crnu Goru.
Petrovdanska skupština izazvala je toliki revolt među stanovništvom Crne Gore da njene odluke nijesu trajale ni 24 časa. Odmah sjutradan buknuo je slavni Trinaestojulski ustanak, kao moćna reakcija na sramne odluke Petrovdanske skupštine i namjere italijanskog okupatora da uz pomoć šačice domaćih kvislinga formira novi identitet Crnogoraca.
Samo slobodoumni narod u Crnoj Gori može iskreno da proslavlja 13. jul – kada je narod glasno poručio „ne“ okupatoru, dok drugi dio prikriveno proslavlja 12. jul.
U biti Trinaestojulskog ustanka nijesu postojali ideološki razlozi; četnici, partizani i svi drugi su zajedno ustali protiv okupatora. Osnovni razlog za njegovu masovnost i opštenarodnost se, osim ogorčenja odlukama izdajničke Petrovdanske skupštine, nalazio i u pređašnjoj agresiji nacističke Njemačke na SSSR, tj. na Rusiju. Dakako, slobodoumni narod Crne Gore je tada osjećao da mora biti na strani Rusije, da vjekovni zavjet i iskonsko bratstvo moraju biti ispoštovani.
