Zaboravljeni heroj – Mihailo Petrović Njegoš

Danas se navršava 109 godina od rođenja princa Mihaila Petrovića Njegoša, naslednika prestola Crne Gore.

Po njemu nije nazvana nijedna ulica, škola ili javna ustanova. Čini se da ovoj svijetloj ličnosti, spremnoj da silno postrada za ideale slobode i pravde, savremenici nemaju namjeru da ispune čak ni poslednju želju, da njegove njegove kosti budu prenesene u rodnu grudu.

A možda princ Mihailo i nije heroj za Crnu Goru. Možda bi današnja Crna Gora slavila princa Mihaila da je 1941. savio kičmu pred najvećom silom onog vremena i umjesto tamnice odabrao kraljevski dvor. Prijetnju Gestapoa da mu slijedi odlazak u koncentracioni logor ukoliko se ne priključi projektu „obnove” crnogorske nezavisnosti, princ Mihailo je galantno odbio sledećim riječima: „S ogromnom radošću primam što mi je dosuđeno. Sloboda i počasti ne bi mi bili nikakva naknada za sramotu što sam izdao svoju zemlju”.

Izgleda da su izdaja i sramota zbog te izdaje vremenom blijedile i nestajale u zemlji koja je odbacila Mihaila Petrovića.

Na poziv maršala Tita nakon Drugog svjetskog rata Mihailo dolazi u Jugoslaviju. Razočaran viđenom diktaturom zadržava se veoma kratko i, umjesto nuđenih visokih položaja u diplomatiji, bira skroman život u Francuskoj.

Početkom sedamdesetih godina prošlog vijeka princ Mihailo Petrović bio je jedan od najenergičnijih protivnika rušenja kapele na Lovćenu i Njegoševog zagrobnog utamničenja u Meštrovićev mauzolej. „Grob vladike Rada u kapeli na Lovćenu je srpska nacionalna svetinja. Zato je razumljivo što je srpska javnost uznemirena i što je s protestima primila vijest o namjeri crnogorskih komunista da njegov nadgrobni spomenik preuređuju prema svojoj obijesti”, zapisao je tada princ Mihailo.

Časni životni put poslednjeg Petrovića rođenog u otadžbini predstavlja apsolutnu antipropagandu ovoj današnjoj nezavisnoj državi Crnoj Gori, nezavisnoj ponajviše od njene autentične istorije. Ne treba zato da nas čudi ponižavajući odnos vladajuće elite prema poslednjoj želji princa Mihaila, da njegove kosti budu prenesene iz tuđine i sahranjene na Cetinje. Prinčev sin Nikola, kome je prije nekoliko godina spornim Zakonom o dinastiji Petrović Njegoš, povjeren na upravljanje fond i mjesečna apanaža u visini 3.000 evra, čini se pridružen je crnogorskim vlastima u sramotnom ignorisanju poslednje želje njegovog oca.

Da je doživio ova naša vremena princ Mihalo, možda i ne bi želio da bude sahranjen u ovakvoj Crnoj Gori. Vjerujem da bi ga podjednako zgrozile himna Sekule Drljevića i državna zastava analogna jedino onoj podarenoj Petrovdana ‘41. od strane grofa Serafima Mazolnija.

Imajući u vidu prinčeve svetonazore ne sumnjam da bi ga razočarao i gorepomenuti Zakon o dinastiji Petrović Njegoš, koji ujedinjenje iz 1918. kvalifikuje kao nasilnu aneksiju. „Oni što su žalili za Crnom Gorom kao zasebnom državom nisu uviđali osnovnu stvar: da nije mogla postojati kao samostalna država od trenutka kada su se stvorili uslovi za jednu veliku nacionalnu državu naroda iste krvi i jezika”, bila je Mihailova replika protivnicima narodnog ujedinjenja.

Podsjetimo, IN4S je pokrenuo inicijativu za izgradnjom spomenika princu Mihailu ali od Fondacije Petrović-Njegoš do danas nije bilo odgovora. Smatramo da bi se ovakvim gestom ispravila nepravda prema liku i djelu princa Mihaila, o kojem i danas, građani Crne Gore veoma malo znaju. Inicijativa našeg portala pokrenuta je u avgustu prošle godine, a nakon što smo imali intezivnu prepisku sa Fondacijom. Međutim, iz nekog razloga direktor Fondacije, Nikola Petrović Njegoš, ne želi da podrži inicijativu.