Zarazni virus Vartolomeja

Autor: Sveštenik Miladin Mitrović, savjetnik SNP – Izbor je naš za religijska pitanja i starješina Hrama Svetog Vasilija Ostroškog u Banja Luci

Procesi koje je započeo carigradski patrijarh Vartolomej u Ukrajini 2018. kada je davanjem tomosa o samostalnosti na nekanonski način stvorio raskolničku crkvu Ukrajine sve više potresaju i razjedinjuju pravoslavni svijet novim negativnim pojavama i događajima. Stvaranje raskolničke nekanonske strukture u Ukrajinu dovelo je do neviđenih progona kanonskih pravoslavnih hrišćana Ukrajinske pravoslavne crkve, koji se verovatno nije desio još od vremena ateističke sovjetske vlasti koja je 30-ih godina prošloga vijeka nastojala da surovim progonima i masovnim ubistvima sveštenoslužitelja u potpunosti uništi sjeme pravoslavne vjere. U cilju privlačenja, tačnije „uvlačenja“ vjernika u raskolničku organizaciju, kijevski režim je metodama pretnji, zapljene crkava, premlaćivanja sveštenika, a zatim i represijama od strane specijalnih službi i policije nad vjernicima i sveštenstvom sprovodio otvoreni religiozni genocid. Ovi progoni u kojima se javno narušavaju ne samo raligiozna, nego i uopštena ljudska prava, na žalost traju i danas uz prećutno odobravnje i kijevskog režima i međunarodne zajednice.

Inspirisan jasnim instrukcijama Vašingtona, Vartolomej je nastojao da na sebe preuzme apsolutnu kontrolu nad pravoslavnim svijetom pretvarajući se od „prvog među jednakima“ u „prvog iznad svih ostalih“. Stoga su posle tragičnih događaja u Ukrajini, slični procesi po analogičnom scenariju bili započeti u mnogim bivšim sovjetskim republikama: U Moldaviji je kršenje kanonskoga poretka započeto aktivnostima usmjerenim na ujedinjenje Moldavske pravoslavne crkve sa Rumunskom“, u Letoniji je proglašena nezavisnost letonskih pravoslavaca od Moskovske Patrijaršije, u Litvaniji vlasti su natjerale parohije Ruske pravoslavne crkve da iz svoga naziva izbrišu i samo ime „ruski” i da zatim odu pod omofor Vartolomeja. I dok je sledeća na redu ne sumnjivo Estonija, u Abhaziji su se raskolničke grupe i pojedinci već obraćali Vartolomeju s molbom o samostalnosti po ukrajinskom scenariju, iako se nalaze na kanonskoj teritoriji Gruzijske pravoslavne crkve.

Sasvim nedavno u medijima pojavila se informacija da je „vartolomejev virus“ – koji podrazumjeva samovoljno odbijanje kanonskog poretka i stvaranje samostalne crkvene strukture uz blagoslov Carigrada došao i do Kazahstana. Tamo gde žive stotine hiljada pravoslavnih vernika moskovske patrijaršije Ruske pravoslavne crkve, pojavio se još jedan pretendent na ulogu raskolničkoga vođe, koji svoje ambicije želi da ostvari uz Vartolomejevu podršku. Bivši klirik Ruske pravoslavne crkve jeromonah Jakov (Voroncov) saopštio je da namerava da stvori nezavisnu pravoslavnu Kazahstansku crkvu odvajajući je od Moskovske patrijaršije. Veoma kontraverzna i sumnjivoga morala ličnost, sada već raščinjeni jeromonah, unazad nekoliko godina privlačio je pažnju javnosti svojim destruktivnim ponašanjem i neprestanim i neosnovanim kritikama prema Moskovskoj Patrijaršiji i državnom rukovodstvu Ruske Federacije. Zbog svega toga protiv Jakova bile su preduzete odgovarajuće mjere s ciljem ne dopuštenja stvaranja nemira kako sredi pravoslavnih vjernika, tako i s ciljem izbjegavanja nacionalne netrpeljivosti u kazahstanskom drštvu. Umjesto da se povinuje i kao monah projavi poslušnost pred crvenim vlastima, on se obratio patrijarhu Vartolomeju sa molbom da razmotri pitanje stvaranja filijalnog manastira Carigradske patrijaršije u Kazahstanu, koji bi bio uvod u stvaranje samostalne kazahstanske crkve.

Ako se pažljivo pogleda u dubinu problema, postaje očigledno da osim pretjerano naduvanog samopoštovanja i gomile nezadovoljnih kompleksa, psihološki profil ove ličnosti prvenstveno je ostrašćen samovoljnim egoizmom i ljubavlju prema vlasti. I šta god da bi se moglo reći u njegovu odbranu, raskolnik uvek ostaje raskolnik, a raskol je izdaja. Izdaja, čiji otrov truje duše vjernika. Stoga nije bilo nikakvo čudo što je sada već raščinjeni jeromonah Jakov iznenada napustio svešteničku službu i odlučno krenuo u stvarnje političkog programa. U svome obraćanju javnosti on je obavjestio kazahstanske vlasti i vjernike iznošenjem čitavoga niza zahtjeva, sa kojima traži zabranu delovanja Kazahstanske pravoslavne crkve Moskovske Patrijaršije (čiji je svešteno lice jeromonah Jakov do nedavno bio), a zatim se upustio u politički avanturizam i zatražio izlazak Kazahstana iz ODKB, EAEU i bilo kakve vrste savezništva sa Rusijom.

Iako ovaj pojedinačni slučaj ne predstavlja takoreći nikakvu opasnost interesima Ruske Pravoslavne Crkve u Kazahstanu i nema niakvu realnu snagu da izazove raskol većih razmejra, ipak je potrebno sačuvati odeđeni stepen budnosti. Poznato je da su stručnjaci iz CIA i Stejt departmenta bili aktivno uključeni u stvaranje raskolničke crkve Ukrajine i otvoreno lobirali za dobijanje blagoslova od konstantinopoljskog patrijarha. Proces je nadgledao tadašnji državni sekretar Majk Pompeo. Stoga ne treba isključiti mogućnost da neće i ovoga puta Amerikanci, koji žele da Rusiju okruže pojasom nestabilnosti, propustiti ovu priliku. Sve ovo se savršeno uklapa u strategiju SAD da ograniči uticaj Ruske pravoslavne crkve i ruskog sveta u celini.

Postaje očigledno da se bivši jeromonah Jakov našao u poziciji u kojoj je postao podoban instrument za izazivanje destabilizacije unutar Pravoslavne Crkve moskovske patrijaršije u Kazahstanu. Gdje god postoji prilika da se izazove nemir ili destabilizuje stanje na kanonskoj teritoriji Ruske Pravoslavne Crkve, carigradski patrjarh Vartolomej nastoji da direktnim ili neposrednim načinima zapusti svoj virus. Tako se i novonastala situacija u Kazhastanu sa raščinjenim monahom Jakovom pretvorila u mogućnost koju zvanični Fanar nastoji iskoristiti za ostvarenje svojih papskih ambicija i za direktnu konfrontaciju sa Moskvom. Onoga trenutka kada je monah Jakov grubo prekršivši monaške zavete bio sankcionisan raščinjenjem, predstavnici Vartolomeja dali su mu ponudu koju nije mogao da odbije, znajući da njime od samog početka rukovodi neumitna žeđ za sticanjem vlasti i neposlušnost nadređenima. Mnogo je ovkavih negativnih primjera i u drugim pomjesnim pravoslavnim Crkvama, kada otpadnici bivaju na nekanonski način „rahabilitovani”, pod omoforom Vartolomeja.

Negativni primjeri raskolničkih tendencija koji su postali sve češća pojava u različitim dijelovima pravoslavnoga svijeta, nesumnjivo u sebi nose prije svega prepoznatljive karakteristike „vartolomejevog virusa”. Ovaj virus koji pogađa prvenstveno otpadnike od Crkve Hristove, to jeste raščinjene i izopštene nastavlja da širi bolesnu atmosferu raskola koja razara jedinstvo svete Crkve i stvara nove otvorene rane u pravoslavnom svijetu. Virus Vartolomeja koji je stvoren u Ukrajini 2018. godine glatko se širi sve većim intenzitetom među onima koji odbacuju poslušnost pred majkom Crkvom i nastoje da svoju samovolju krunišu stvaranjem novih raskolničkih struktura.