Zašto samo Srbe mrze zbog dizanja tri prsta?

Pozdrav s tri prsta koji je ponovo postao poznat nakon devetomartovskih demonstracija 1991. godine, prerastao je u srpski nacionalni pozdrav i u masovnoj je upotrebi u politici, na sportskim terenima, zabavnim manifestacijama i svim za zemlju bitnim događajima.

Od Vuka Draškovića, preko Borisa Tadića i Novaka Đokovića, do Marije Šerifović, ovaj pozdrav je postao opštenarodni i koristi se gotovo prilikom svake veće manifestacije – od svadbi pa do dočeka sportista na trgovima.

Poreklo ovakvog korišćenja spojena tri prsta, kao i malog i domalog spojenih i savijenih na dlanu vodi poreklo iz 4. veka n. e. iz vremena svetoga Meletija antiohijskog. Počeo je da se koristi u toku borbi hrišćana s arijanskim jereticima.

Arhiepiskop Meletije u jednom svom govoru oko prirode Isusa Hrista rukom je počeo da dočarava prisutnima na Saboru trojično jedinstvo Božije – jedinstvo Oca, Sina i Svetoga duha. Po predanju, kada je Meletije spojio tri prethodno raširena prsta, iz njih se vide svetlost kao munja. Važno je napomenuti da se od početka korišćenja ovaj pozdrav praktikovao s tri spojena, a ne razdvojena prsta.

Ovaj pozdrav možemo videti i na slikama Prvog srpskog ustanka i Takovskog ustanka. Na poznatoj slici “Takovski ustanak” Paje Jovanovića vidi se Miloš Obrenović, koji u jednoj ruci drži srpski bajrak, dok drugom pokazuje tri prsta.

Pripadnici Jugoslovenske kraljevske vojske u otadžbini, kao i pripadnici oružanih formacija Dimitrija Ljotića, takođe su ga koristili kao simbol trojstva pravoslavnih hrišćana, Svetog Oca, Svetog Sina i Duha Svetog.

U 20. veku koristila ga je i nemačka vojska, kao i u oružane formacije Nezavisne države Hrvatske i sam Ante Pavelić. Kopirajući SS-ovce, ovu zakletvu, osim ustaša, preuzeli su i ostali fašisti i nacisti širom Evrope.

Za Vuka Draškovića tri prsta su “simbol ustanka protiv komunističke diktature, borbe za demokratsku Srbiju na Zapadu i vraćanje hrišćanskim vrlinama srpskog naroda“.

On kaže da za SPO “tri prsta iz Miloševog Takova i danas znače isto, jer ciljevi njihove borbe još nisu ostvareni“.

– Drago mi je što je naš pozdrav prerastao u nacionalni, ali mi nije drago što su tri prsta dizali i još ih dižu i neki koji nisu znali niti znaju šta oni znače, pa su, tobože u ime srpstva i svetosavlja, sramotili i sramote i danas ustanike iz Takova 1815. i ustanike sa Trga slobode, 9. marta 1991. godine – objašnjava Drašković.

ejasno je, međutim, zašto Srbe napadaju zbog ovog pozdrava. Slobodan Antonić, profesor Filozofskog fakulteta, kaže za Telegraf.rs da je ovaj pozdrav nakon devetomartovskih demonstracija preuzela gotovo cela tadašnja opozicija, a da se nakon petooktobarskih promena, on upotrebljavao i od strane zvaničnih državnika.

– Njega je uveo u politički život Drašković, ali je postao mnogo više od pozdrava, postao je simbol otpora protiv Slobodana Miloševića. Nakon pobede DOS-a njega su koristili i brojni državnici, od Borisa Tadića do Vuka Jeremića. Počeli su da ga upotrebljavaju i sportisti, pevači i veliki broj javnih ličnosti, Novak Đoković, fudbaleri i košarkaši nacionalne selekcije. Postao je nacionalni pozdrav – kaže Antonić.

On objašnjava da je kod ovog pozdrava važan kontekst u kome se koristio, jer je simbolizovao nacionalno jedinstvo, a ne ko ga je sve i u kojim prilikama koristio.

– Slična je priča o šajkači, tradicionalnom odevnom kapom, koja je izvorno austrijska kapa, koju je naša vojska kupila kao rashodovani materijal od Austrougara. Nakon ratova, Srbi su nastavili da je nose i svakodnevno, pa se učvrstila kao naš najpoznatiji tradicionalni odevni predmet, iako je praktično kapa našeg neprijatelja. Tako je i s pozdravom, koristili su ga mnogi, ali je najvažniji kontekst u kome se koristi – objašnjava Antonić.