Japanskoj armiji dato odobrenje da obori kineske bespilotne letelice u vazdušnom prostoru iznad ostrva oko kojih se spore Japan i Kina. To bilo shvaćeno kao ozbiljna provokacija i ratni čin – poručuje kinesko ministarstvo odbrane.

Verbalno sučeljavanje između rukovodstva dve od tri najveće svetske ekonomije – Kine i Japana, praćeno vojnim manevrisanjem na terenu – ovih dana dostiže najviši nivo od Drugog svetskog rata.

Avioni japanskog vazduhopolovstva u više navrata su reagovali tokom vikenda na približavanje kineskih izviđačkih i borbenih letelica najjužnijim japanskim teritorijama, a četiri broda iz sastava Kineske obalske straže ušla su u vode oko kojih se dve države spore u ponedeljak, javljaju japanski mediji.

Do ovih akcija kineske vojske i obalske straže došlo je neposredno nakon što je u medije u Japanu dospela vest da je japanski premijer Šinzo Abe prošlog meseca odobrio ideju da japanske snage obore strane bespilotne letelice u spornom području u slučaju da se one ne povuku nakon upozorenja.

Istovremeno, u intervjuu tiražnom američkom listu Vol Strit Džurnal, Šinzo Abe izražava bojazan da Kina na silu nastoji da ostvari promenu situacije na terenu.

Teritorijalni gambit u Istočnom kineskom moru

Dve moćne azijske ekonomije spore se oko sićušnog arhipelaga u Istočnom kineskom moru koji leži na ogromnim rezervama energenata, potrebnim obema državama i nalazi se između ostrva Okinava i Tajvana, nedaleko od kineske obale.

Maleni nenaseljeni arhipelag, poznat u Japanu kao Senkaku, a u Kini kao Diaoju, sastoji se od pet ostrvaca i tri grebena, te ima ukupnu površinu od svega nekoliko kvadratnih kilometara ali državi koja ga poseduje daje pravo da kontroliše širu akvatoriju i morsko dno u kojem se nalaze velike rezerve prirodnog gasa i nafte.

Ovaj arhipelag nalazi se pod kontrolom Japana, ali na njega pravo polažu i NR Kina i Tajvan.

Ostrva Senkaku ili Diaoju uključena su u sastav Japana kada je ta zemlja 1895. godine okupirala obližnji Tajvan.

Prema tvrdnjama zvaničnog Tokija, do tog trenutka ona formalno-pravno nikome nisu pripadala, usled čega je današnji japanski suverenitet nad njima legalan.

Kineska strana, međutim, smatra da su ova ostrva bila u sastavu tadašnjeg kineskog carstva i da su silom iz njega izdvojena.

Ostrva Senkaku ili Diaoju su se sve do septembra prošle godine nalazila su se u privatnom vlasništvu jedne japanske porodice industrijalaca, ali su tada prodata japanskoj državi.

Stavljanje spornih ostrva pod direktnu kontrolu japanske vlade naljutilo je Peking koji od tada u vodeni i vazdušni prostor oko njih šalje čamce obalske straže i izviđačke letelice, a u poslednje vreme i bombardere, koji su prošlog i ovog meseca po prvi put obleteli ostrva Senkaku, odnosno Diaoju, ali bez kršenja vazdušnog prostora koje Japan smatra svojim.

Kineski bombarderi pri tom su iz Istočnog kineskog mora zašli u prostor nad Tihim okeanom i prošli japansko ostrvo Okinava koje se često naziva „nepokretnim nosačem aviona“ zbog količine vojnih efektiva koje na njima u više baza drže Sjedinjene Američke Države.

Verbalni rat između Kine i Japana

U intervju američkom listu Vol Strit Džurnal objavljenom krajem prošle nedelje, japanski premijer Šinzo Abe izrazio je zabrinutost da Kina slanjem brodova, špijunskih letelica i bombardera u i oko spornih teritorija pokušava da silom izmeni status kvo, što znači, ugrozi kontrolu koju nad njima ima Zemlja izlazećeg Sunca.

Takođe, u obraćanju japanskoj vojsci na paradi održanoj tokom vikenda na kojoj je učestvovalo blizu 4,000 vojnika, premijer Abe je rekao da takva nastojanja neće biti tolerisana i upozorio da pripadnici vojske treba da promene način mišljenja po kojem je puko postojanje vojnih formacija sredstvo odvraćanja a njihov zadatak da prosto vežbaju u mirnodopskim uslovima, te pozvao armiju da se aktivno angažuje na zadacima nadgledanja i izviđanja u cilju prikupljanja informacija i odvraćanja.

Međutim, takođe tokom vikenda, kineski mediji doneli su citate kineskog ministra odbrane Geng Janšenga koji je izjavio da bi eventualno obaranje kineskih bespilotnih letelica bilo „ozbiljna provokacija“ i „vrsta ratnog čina“ protiv kojih bi njegova zemlja morala da čvrsto odreaguje, dok bi svu odgovornost za posledice snosila japanska strana.

On je takođe rekao da njegova zemlja nikad nije narušila vazdušni prostor drugih država, te da neće dozvoliti ni da njen sopstveni vazdušni prostor bude narušen.

Japan formira korpus marinaca?

Vlada premijera Abea ove godine preokrenula je trend smanjenja izdvajanja za armiju koji je u Japanu trajao nešto više od decenije, povećavši vojni budžet.

U junu japanske jedinice održale su zajedničku vežbu iskrcavanja sa američkim trupama na obali Kalifornije, nakon čega se u japanskim medijima pojavila vest o tome da japansko ministrastvo odbrane planira da stvori posebnu, vrlo mobilnu vojnu formaciju po ugledu na američke marince koja bi objedinjavala ljudstvo i tehniku sva tri roda vojske i bila opremljena amfibijskim vozilima. Ta formacija bila korištena za odbranu ili ponovo zauzimanje ostrva poput koja su udaljena od središta razuđenog Japanskog arhipelaga.

Ova ideja kao i plan da u prvoj polovini novembra održi združene vojne manevre na kojima bi učestvovalo oko 34.000 vojnika raznih rodova vojske sa ciljem da se vežba odbrana udaljenih ostrva, govore o tome da se Japan ozbiljno sprema za eventualnu eskalaciju teritorijalnog spora u Istočnom kineskom moru.