I Srbi udarili temelje Rusije
1 min read
Naše vojskovođe, naučnici, diplomate i pomorci su i slavne istorijske ličnosti u Moskvi. Mihailo Miloradović predvodio srpske generale protiv Napoleona. Marko Vojnović osnovao Crnomorsku flotu.
Srbi su imali veliku ulogu u stvaranju Rusije. Iako su uglavnom ostali nepoznati domaćoj javnosti, vojskovođe, diplomate, pomorci i naučnici srpskog porekla su od 18. do 20. veka udarili temelje moderne ruske države i sebi obezbedili značajna mesta u istoriji ove zemlje.
Prošle godine obeležena je 200. godišnjica Otadžbinskog rata i pobede Rusije nad Napoleonom, u kojoj su važnu ulogu imali i Srbi. Tačnije, čak deset generala i veći broj komandanata nižeg ranga. Jedan od najvećih heroja slavne Borodinske bitke bio je potomak poznate hercegovačke porodice Hrabrenović, neustrašivi Mihailo Miloradović (1771-1825), koji je komandovao na centralnim pozicijama ruske vojske .
Miloradović je imao ključnu ulogu u trenutku kada je francuska vojska stigla do samog Kremlja, a zatim su pod njegovom komandom usledile i pobede kod Vjazme, Malojaroslaveca i Krasnog (krajem 1812) i kod Lajpciga (1813). Car Aleksandar I Romanov je 1813. godine Miloradovića imenovao u ruskog grofa, a 1818. dodeljena mu je i titula general-gubernator Sankt Peterburga. Njegova poslednja želja je bila da se oslobodi 1.500 kmetova koji su mu bili u službi.
- Miloradović je bio veliki vojskovođa, a opet samo jedan od srpskih oficira koji su svojim talentom za ratovanje modernizovali rusku vojsku, branili granice velike carevine, ali i služili za rešavanje unutrašnjih političkih problema – objašnjava Branko Bogdanović, vojni istoričar. – Mnogi od njih su ostvarili sjajne vojne karijere, dobijali titule grofova i gubernatora i prenosili vojnički talenat generacijama. Tadašnji Srbi su praktično stvorili laku rusku konjicu, koja je bila veoma ubojita.
Deset generala u sastavu Carske armije imperatora Aleksandra Prvog, a pod komandom feldmaršala Kutuzova, bili su: general pešadije Mihailo Andrejević Miloradović, general Đorđe Arsenijević Emanuil, general-poručnik Jovan Jegorović Šević, general-major Jovan Stepanović Adamović, general-poručnik i tajni savetnik Nikola Bogdanović Bogdanov, general-poručnik Nikola Vasiljević Vujić, kavalerijski general baron Ilija Mihajlović Duka, general-major grof Petar Ivanović Ivelić, general-major Abram Petrović Ratkov i general-ađutant Nikola Ivanović de Preradović.
Malo je poznato da je uz Nikolu Teslu, najveći srpski pronalazač u to vreme bio Ognjeslav Kostović (1851-1916), rodom iz Novog Bečeja, koji se proslavio i kao kapetan ruske vojske. Dve decenije pre Cepelina, Ognjeslav je konstruisao vazdušni brod „dirižabl Rusija“ i izradio za njega benzinski motor na vodeno hlađenje i električno paljenje. Dirižabl je 1888. godine bio praktično gotov, ali mu je za završnu montažu ponestalo para. Zamisli Kostovića ostvariće kasnije nemački grof Ferdinand Cepelin. Na više mesta, uglavnom u ruskim izvorima, navodi se da je Ognjeslav zapravo pronalazač prvog vazdušnog broda.
Još 1911. godine prvi na svetu je stvorio leteći čamac – hidroavion, a projektovao je i podmornicu za osam ljudi sa motorom od čak 100 konjskih snaga. Među njegovim mnogobrojnim pronalascima su i „arborit“ – vrsta šperploče i po mnogima prvi veštački materijal, a usavršio je i aeronautičku telegraf-emisionu stanicu.
Uprkos tome što je dobijao mnoge primamljive ponude sa Zapada, ostao je veran Rusiji i slovenskoj ideji, a njegovi značajniji radovi su bili i ostali tajni, jer su rađeni za vojne potrebe. Kostović je svake godine u Rusiji slavio krsnu slavu – Svetog Nikolu. Redovan gost na slavi bio mu je i slavni naučnik Mendeljejev.
Predsednik Rusije Vladimir Putin nije krio iznenađenje kada su mu iz Ruske akademije nauka potvrdili da je rusku obaveštajnu službu još u 17. veku osnovao – Srbin, Sava Vladislavić. Ovaj avanturista, trgovac, diplomata i obaveštajac rođen je 1668. u Jasenovu kod Gacka u Hercegovini, a nekoliko decenija kasnije postao je jedan od najmoćnijih ljudi Evrope.
Grof Vladislavić je autor čuvenog Kjahtinskog dogovora, kojim je utvrđena granica između Kine i Rusije. Takođe, zaokružio je evroazijsku obaveštajnu mrežu, a još početkom 18. veka stvorio je rusku agenturu u celom Sredozemlju angažujući čuvene dubrovačke trgovce i pomorce. Na preporuku ruskih diplomata Sava dolazi na dvor Petra Velikog, dobija titulu prvi tajni savetnik, a car mu gradi palatu uz svoj dvorac.
Petar Veliki pokrenuo je rat protiv Turske za oslobođenje Balkana jer ga je srpski grof ubedio da će se ruskoj vojsci, čim izbije na Dunav, pridružiti svi pravoslavni južni Sloveni. Sava je umro u Sankt Peterburgu 1738. gde ga je u carskoj grobnici, u kripti Blagoveštenske crkve, uz najviše počasti sahranila Katerina Velika, koja ga je, kao i car Petar, smatrala najbližim saradnikom i prijateljem.
Obaveštajna mreža, analize i saveti grofa Vladislavića doneli su pobedu Rusiji i nad tradicionalnim neprijateljima Šveđanima, koji su do tada bili nesavladivi. On je osmislio strategiju koju je kasnije primenjena protiv Napoleona. Po Savinom savetu glavnina ruske vojske nije ulazila u direktan sukob sa napadačima, već se povlačila, dok su leteći odredi napadali švedske linije snabdevanja.
Veliki trag u Rusiji ostavio je i Marko Vojnović (1750-1807), admiral ruske carske mornarice i osnivač Crnomorske flote. Rođen u Herceg Novom, Vojnović se proslavio i kao komandant Kaspijske flotile, koja je otkrila velika nalazišta gasa i nafte u Kaspijskom moru.
Srpska nesloga i tada
Polovinom 18. veka, posle masovnih seoba Srba sa Balkana i Austrougarske u tadašnju carsku Rusiju, formirane su dve administrativne oblasti – Nova Srbija i Slavenosrbija (uglavnom na teritoriji današnje Ukrajine), koje su date na upravljanje srpskim doseljenicima.
- Već u prvoj generaciji je došlo do asimilacije, jer su u to vreme staroslovenski jezik, slični običaji, ali i svest o zajedničkom poreklu praktično brisali granicu između Srba i Rusa. Rusija je čak i vrbovala mnoge srpske porodice sa vojnom tradicijom iz Austrougarske da se dosele u ove dve gubernije. Interesantno, i tada je došlo do srpske nesloge. Dve uticajne porodice – Šević i Ivanović – nisu želele da zajedno upravljaju jednom gubernijom, pa su formirane dve – naglašava Bogdanović.
Nikola, u pravu si. Mi Srbi nećemo uvažavati savremenu nauku, što će nam?
Mi ćemo i dalje naš identitet bazirati onamo odakle je i potekao – u guslarskim pjesmama Vuka Karadžića.
Živjeli naši slavni preci Srđa Zlopogleđa i njegova vjerna ljuba Kosovka đevojka!
Dolje savremena nauka!
Umam jesim to se i vidi,kada je savremena nauka dostampavanje soptvenog misljenja orginalu,to je po tebi naku,isto kao Pop Mico iz Gorskog vijenca.
A za tvoju znatizelju moji su iz Grblja ako te bas interesuje ,a odakle si ti i tvoji vidi se iz prilozenog,ili te je talijan napravio ,ili si se sam za istoga proglasio.
Nikola, pohvaljujem te što si počeo da čitaš knjigu! To je dobro za tebe ali i za Maine i Pobore!
Dobro je da se knjiga i ovako moze naci,od svega je „najznacajnije“ ovo pojasnjenje latinicom.
Danas je tehnika ipak odmakla dalje i to ne od juce,tako da i one osbe koje su ostecene vidom i sluhom mogu doznati sta na tekstu pise ,pojasnjenja su potrebna onima koji svoje istorisko i nacionalno znanje temelje na djelima novih naucnika odraslim na Makrksu i Engelasu i njihovim potomcima u DANU,u svakom slucaju dobro je da se knjiga moze procitai
Evo cijele knjige – Jovan Dučić: Grof Sava Vladislavić
http://www.scribd.com/doc/156964804/Jovan-Du%C4%8Di%C4%87-Grof-Sava-Vladislavi%C4%87
Vasko Kostić
Podvizi Bokelja van Boke
U Kronštatu je posada broda „Predprijatije“ dočekana sa najvećim počastima. Svi brodovi u velikoj luci bili su okićeni nizovima signalnih zastavica. Lagano približavanje broda obali praćeno je piskanjem sirena sa svih brodova uključujući i slavljenički brod. Povremeno su nadjačavale gromoglasne promukle trube za maglu i najzad salve topova u čast posade i njihovog podviga. Na pristaništu, uz mnoštvo naroda, bili su postrojeni novi kadeti, vojna muzika i mnoštvo oficira najviših činova, koji su disciplinovano čekali da mlađima od sebe čestitaju na uspjehu.
Mladi cirkum navigator Stevan Vukotić dokazao je svoje izvanredno poznavanje geografije, astronomije, navigacije i meteorologije, ali i vanrednu sposobnost snalaženja u složenim situacijama. Za ovaj podvig je odlikovan ordenom „Svete Ane II reda na ogrlici“. To visoko odlikovanje, još na ogrlici, dodjeljivano je samo za izvanredne podvige i to pretežno oficirima starijih godina i viših činova. Stevan Vukotić je bio najmlađi po godinama koji je do tada okićen tim odlikovanjem. Za ovaj podvig je dobio i rješenje o posebnoj novčanoj nagradi, ne jednokratnoj nego za sve naredne godine koje bude proveo u službi ruske ratne mornarice.
aršruta mu je bila unaprijed zadana, a prosječno vrijeme izračunato. Maršruta je strogo poštovana, a brod se vratio prije očekivanog vremena. Za jedrenjak veliku ulogu je igrala sreća: povoljni vjetrovi, a bez katastrofalnog nevremena. Sama sreća bez znanja ne bi mogla voditi brod složenom maršrutom oko čitavog svijeta i srećno ga dovesti do odredišta. To je znala i vrhovna komanda ruske mornarice, koja je Stevanov podvig ocijenila najvišom ocjenom. Naravno, tome je doprinio i svaki mornar na svom radnom mjestu.
Brod „Predprijatije“ je krenuo na put oko svijeta iz Kronštata pod neposrednim vođenjem navigatora Stevana Vukotića. Preplovio je Baltičko more, pristajao u Kopenhagenu i Portsmouthu. Zatim je prešao Atlantik dijagonalno ka jugozapadu. Pristajao je u Rio de Ženeiru, oplovio oko Južne Amerike pored rta Horn i uplovio u zaliv Konception na čileanskoj obali. Nakon kraćeg zadržavanja prebrodio je Pacifik kroz arhipelag Taumutu, svratio u Petropavlovsk na Kamčatki i opet se uputio na zapad do ostrva Sinta na obali Južne Aljaske, pa dalje do San Franciska i Kalifornije. Slijedilo je ponovno prebrođavanje Pacifika do Havajskih ostrva, Mikronezije, Filipina. Iz Pacifika je prešao u Indijski okean, pa prema Južnoj Africi, oplovio oko opasnog rta Dobre Nade. Ka sjeveru je plovio zapadno od Afrike, svratio na ostrvo Svete Jelene, prešao Atlantik, još jednom pristajao u Portsmouthu i Kopenhagenu, da bi nakon trogodišnjeg putovanja srećno uplovio u luku Kronštata iz koje je i krenuo. Maršr
Unapređenje Stevana Vukotića je bilo vezano za složeni poduhvat koji se priprema. Najboljem u klasi Stevanu, ukazano je povjerenje da kao navigacioni oficir vodi istraživački brod „Predprijatije“ u stručnoj ekskurziji. Brod je imao 140 članova posade i 5 naučnika. Glavni cilj ekskurzije je bio put oko svijeta. To je bila i provjera osposobljenosti posade svakog na svom zadatku, od čega je zavisilo napredovanje u viša zvanja i činove. Naravno, provjeravana je i Stevanova sposobnost i primjena u praksi stečenih znanja. Takva putovanja su uvijek prilika ne samo da se provjere nego da se i prošire znanja. Čast za ukazano povjerenje je bila utoliko veća što je Stevan Vukotić tada tek bio napunio 23 godine.
Stevan Vukotić je imao svega 23 godine kada je 1823. g. krenuo na put oko svijeta kao navigacioni oficir. Bilo je to više do tri decenije prije Visina. Istina, on je plovio pod ruskom zastavom, a Visin pod austrijskom. Visin je glorifikovan kao „naš“ junak, a Vukotić je zanemaren kao da nije naš.
Kada je proslavljeni ruski zastavnik Jovan Vukotić, nakon osvajanja Korčule od Napoleonovih Francuza, poveo sinove i sinovce na školovanje u Rusiju, među njima je bio i Stevan Mihajlov Vukotić. Kao kadet u Pomorskom korpusu ruske ratne mornarice na Krimu, Stevan je znatno odskakao od svojih kolega. Po godinama je bio na začelju, a po uspjehu na čelu svoje klase. Imao je 20 godina kada je njegova klasa proizvedena u čin garde marina. I u službi je napredovao kao što se isticao u školi. Nakon tri godine prakse od završetka školovanja, vanredno je proizveden u navigacionog oficira, dok su ostali iz njegove klase u taj čin proizvedeni 2 do 4 godine kasnije.
Grbljanin – prvi naš navigator oko svijeta
Naša literatura uporno ističe kapetana Iva Visina iz Prčanja kao „prvog Jugoslovena koji je oplovio zemaljsku kuglu“. Tu je riječ o SFRJ prije njenog raspada. Vojna i Pomorska enciklopedija ustupile su Visinu posebne enciklopedijske jedinice. Kapetana Stevana Vukotića iz Bratešića (Grbalj) uopšte ne pominju. Ne pominju ni jednog od čitave plejade pomorskih kapetana i admirala iz čuvenog junačkog bratstva Vukotića.
Visin je imao 46 godina 1852. kada je iz belgijske luke Antverpen krenuo na daleki put. Nije krenuo sa ciljem istraživanja, otkrivanja novih plovnih puteva ili u pokušaju da obori neki rekord u putu oko svijeta. Tuda ga je vodio trgovački posao od luke do luke ranije korišćenim i provjerenim plovnim putevima. Vratio se 1859. g. i to ne u istu luku iz koje je krenuo na daleki put nego u Trst. Iste godine se vratila i austrijska fregata „Novara“. Krenula je dvije godine ranije sa ciljem da oplovi svijet u sklopu obuke kadeta. Među 350 članova posade bila je trećina Dalmatinaca i Bokelja. Trebalo im je pet godina manje nego Visinu da oplove svijet. Visin nije jedini tada oplovio svijet, ali mu pripada primat jer je sam vodio navigaciju broda.