(IN4S ANALIZA) Čiju zaštitu u državnim strukturama je uživao „kavački klan“ I dio

Iako su razna krijumčarenja, kao i u svim lučkim gradovima postojala još u doba socijalističke Jugoslavije, do pune kriminalizacije Kotora i šireg područja Boke Kotorske dolazi početkom devedesetih godina prošlog vijeka, od vremena ratnih dešavanja i trajanja sankcija uvedenih SR Jugoslaviji, kada je teritorija Crne Gore poslužila kao poligon preko koga su se tadašnje državne strukture, na određen način, snabdijevale neophodnom robom potrebnom za preživljavanje stanovništa i funkcionisanje države. I kao što obično biva, uz to je išlo i mnogo taga nelegalnog.

Tada su i stvorene moćne kriminalne strukture koje su, koristeći situaciju u državi, potpuno preuzele krijumčarenje i ilegalnu trgovinu cigaretama, ali i druge robe što je omogućilo enormno bogaćenje jednog manjeg broja lica nasuprot većine stanovništva koja je postajala sve siromašnija.

Taj dio crnogorske obale kod Kotora i Herceg Novog je postao poznat devedesetih godina, najviše po krijumčarenju cigareta morskim putem u Italiju i uspostavljanju saradnje kriminalaca iz Crne Gore sa italijanskim mafijaškim organizacijama.

Biznis istaknutih pojedinaca iz Nikšića koji su razvili u Herceg Novom, a nalaze se u bliskim vezama sa samim vrhom vlasti u Crnoj Gori, je obezbijedio da krinimalni milje iz Kotora i drugih naselja toga područja dobije i političko pokroviteljstvo koje je ostalo do današnjih dana, a sama kriminalna djelatnost se nađe pod zaštitom bezbjednosnog sektora Grne Gore.

Povezivanje kriminalnih grupa iz Kotora sa bezbjednosnim sektorom se veže za vrijeme kada je načelnik Centra bezbjednosti Herceg Novi, tokom prve polovine devedesetih godina, bio jedan istaknuti funkcioner sa jakim političkim vezama sa državnim vrhom Crne Gore, ali i vezama sa stranim obaveštajnim službama, a koji će kasnije ući u nesporazum sa drugim strukturama unutar sistema bezbjednosti, što će rezultirati sukobom i međusobnim obračunima.

Posledice toga sukoba se i danas osjećaju u bezbjednosnom sektoru Crne Gore, a on se, što je posebno važno uočiti, prenio i na odnose unutar kriminalnih struktura.

O samom djelovanju „škaljarskog“ i „kavačkog“ kriminalnog klana i njihovom međusobnom sukobu je proteklih godina mnogo toga rečeno i mnogo toga napisano.
Te dvije kriminalne grupacije, koje su nekada bile sastavni dio jedne veće jedinstvene kriminalne strukture poznate pod imenom tzv. kotorski kriminalni klan, su zavrijedile pažnju mnogih policija i bezbjednosnih službi, ne samo u Crnoj Gori i regionu, već i šire.
Nekadašnji jedinstveni kotorski kriminalni klan, koji su mnogi i tada nazivali Škaljarskim, je nastao nakon što su se bezbjednosne službe drugih zemalja, prije svega američka DEA, još 2010. godine, počela intenzivnije baviti presijecanjem djelatnosti poznatog kriminalnog klana braće Šarić, što je činjenica poznata i široj javnosti. Iako je kriminalni klan Šarić nastavio sa nedozvoljenim aktivnostima i nakon toga, čak i tokom boravka njegovih članova u pritvoru u Republici Srbiji, vrijeme otvaranja njihovog slučaja se uzima orijentirno kao početak djelovanja kriminalnih klanova u Kotoru.

Ozbiljnijim poslovima kotorski kriminalni klan se počinje baviti baš u to virijeme kada su i zabilježeni prvi prekookeanski poduhvati u kojima su transportovane velike količine narkotika sa drugih kontinenata, a čiji su nosioci bili članovi do tada nepoznati široj javnosti. U suštini se radilo samo o nastavku onoga što je rađeno ranije, a što je bilo poznato domaćim, a vjerovatno i inostranim bezbjednosnim organima i službama.

Sadašnji kriminalni klanovi nisu prvi započeli ilegani promet narkotika, niti je do njihove pojave doslo slučajno.
Nesuglasice unutar nekada jedinstvenog kotorskog klana su postojale i ranije i među njihovim članovima su postojali nesporazumi prvenstveno zbog prikrivenog sukoba njihovih zaštitnika unutar policije i ANB, koji su usmjeravali i organizovali njihove prljave aktivnosti, a krađa 200 kilograma kokaina u Valensiji je bila samo povod, odnosno okidač za početak krvavih međusobnih obračuna.

Nije nepoznato da je odmah na samom početku bilo pokušaja da se zavađeni pripadnici klanova izmire i prekine međusobno ubijanje, ali je, od strane nekih uticajnih službenika bezbjednosti, pomirenje zaustavljeno uprkos činjenici da su se oni međusobno dobro poznavali i da ih je vezivalo dugogodišnje poznanstvo i prijateljstvo.

Izjava bivšeg premijera Duška Markovića, čovjeka koji je u tom trenutku bio najodgovorniji za funkcionisanje sistema bezbjednosti, data u vezi obračuna kotorskih klanova, u kojoj on, između ostalog, navodi „da se niko bez razloga ne ubija“, jasno govori koliko je državi bilo stalo da zaustavi tu nesreću u kojoj mladići gube svoje živote.

I ne samo što državi nije bilo stalo do zaustavljanja, već mnogo toga upućuje na zaključak da te obračune podstiče neko drugi, neko ko se formalno nalazi van kriminalnog miljea.
Smatrati da je sukob kotorskih klanova nastao samo zbog krađe kokaina u Valensiji, o čemu svi danas govore, predstavlja krajnje pojednostavljeno tumačenje onoga što se se dešavalo svih ovih godina.

Takva priča se smišljeno plasira isključivo sa ciljem prikrivanja veza kriminalnih klanova sa državnim strukturama i, što je najvažnije i najopasnije, želi se prikriti mogućnost da te obračune neko drugi i mnogo moćniji podstiče. Potpuno je deplasirano pričati da je toliko ljudi ubijeno zbog zaplijene količine kokaina koja i nije uopšte velika za kriminalni milje Crne Gore.

U tom sukobu jedan dio nekada jedinstvenog kotorskog kriminalnog klana dobija podršku i zaštitu cijelog sektora bezbjednosti, dobija podršku i drugih državnih struktura i preuzima primat nad svim ilegalnim poslovima, preuzima infrastrukturu i logistiku klana braće Šarić, ali i nekih drugih kriminalnih grupa i ubrzo počinje obračun sa protivničkom grupacijom čiji se epilog sada vidi.

Tako je nastao moćan kavački klan, koji se samo tako zove, a u suštini se radi o kriminalnom strukturi unutar sektora bezbjednosti i ne samo njega, već je riječ o kriminalnoj strukturi koja je premrežila kompletnu državnu strukturu Crne Gore.

Pored bezbjednosnog sektora, klan je zahvatio i crnogorsku ekonomiju, potpuno uspostavio kontrolu nad pravosuđem i tužilaštvom (i ih dalje kontroliše), nad finansijama i diplomatskom mrežom, u dobroj mjeri kontroliše medijski prostor, a uspjelo im je da se, preko Ministarstva odbrane, infiltriraju u NATO sistem i koriste njihove kapacitete za krijumčarenje narkotika o čemu svjedoči i poznata zloupotreba brodova Vojske Crne Gore za krijumčarenje narkotika. Naravno, kada se govori o njihovom uticaju na državu ne misli se na fizičko prisustvo i infiltraciju lica u državne institucije, već prije svega na novac i njegove tokove preko koga se ostvaruje uticaj.

Njihova moć i bezobzirnost je narasla do mjere da su se osmjelili da desetine i stotine tona narkotika krijumčare u saradnji sa nekim međunarodnim organizacijama koje se dovede u vezu i sa međunarodnim terorizmom, ali i krijumčarenje na obale SAD, što predstavlja skandal koji je značajno doprinio porazu režima Mila Đukanovića na parlamentarnim izborima 2020. godine.

Nastavak sjutra…