Na današnji dan 1648. godine u borbi sa Turcima poginuo proslavljeni srpski junak Vuk Mandušić
1 min read
Na današnji dan, 31. jula 1648. godine u borbi sa Turcima poginuo je proslavljeni srpski junak iz Ravnih Kotara, Vuk Mandušić. O njemu ima malo istorijskih podataka, ali se pouzdano zna da se isticao izuzetnom hrabrošću u borbama protiv Turaka. Vuk Mandušić rođen je oko 1610. godine u okolini Šibenika. Nakon pogibije Grigorija Subotića, Vuk Mandušić je izabran za harambašu. Bio srpski uskočki vojvoda (harambaša) u Dalmaciji (okolina Šibenika) iz XVII vijeka, koji je ratovao u službi Mletačke republike protiv Turaka, za vrijeme Kandijskog rata. To područje u XVII vijeku bilo je naseljeno srpskim stanovništvom i stalno poprište osvajačkih pohoda Osmanskog carstva prema Mletačkoj Republici. Sa svojim četama je prodirao na tursku teritoriju, pljačkao i ubijao Turke. Uz serdare iz Ravnih Kotara, Stojana Jankovića i Iliju Smiljanića, najomiljeniji je narodni junak uskočke epohe. Poginuo je u borbi sa Turcima kod utvrđenja u Zečevu
. Kao vojnik je bio neustrašiv, kao starješina nenametljiv i nesebičan, sve je dijelio sa saborcima, koji su ga voljeli, poštovali i slušali. Sve ovo zapazio je i mletački generalni providur za Dalmaciju Leonardo Foskolo koji je bio njegov savremenik. U sadržaju njegove depeše prvi put se spominju podaci o Vuku Mandušiću. Kao njen sastavni dio bio je i izveštaj Vuka Mandušića o provali uskoka u Ključ. To je primjer tipičnog uskočkog pohoda duboko u tursku teritoriju (devet konaka).
Mletački istoričari iz toga vremena takođe su priznali i zapisali da su njegova hrabrost i njegovi podvizi dostojni da se unesu u sve istorije. Po naredbi generalnog providura Foskola, Vuk Mandušić je dobio zadatak da napadne tursku vojsku predvođenu Husein-begom, koja se vraćala sa pljačkaškog pohoda iz zadarskog zaleđa. Odlučio je da Turcima postavi zasjedu u Zečevu (kod Šibenika), gdje se nalazila tvrđava sa kulom, opasana zidom širokim četiri stope. Zajedno sa Vukom Mandušićem u borbi su učestvovali i harambaše Medaković, Miljanić, Vukadin Mitrović i Ilija Smiljanić. Mnogobrojna turska vojska nadjačala je uskoke. Vuk Mandušić se neustrašivo borio i pošto mu je bila odsječena desna ruke, uspio je da ubije još četiri turska vojnika. Nakon toga pao je od iznemoglosti, te su ga Turci zarobili i ubili. Tijelo Vuka Mandušića sahranjeno je na mjestu pogibije, u Dolovima Mandića, na putu Benkovac-Kistanje, gdje i danas ima obilježje. Nakon bitke, cijela Dalmacija je oplakivala tužnu, ali i slavnu smrt Vuka Mandušića. Državni sekretarijat Vatikana je obaviješten od strane nuncija u Veneciji da je mletačka vlada „teška srca“ primila vijest o smrti Vuka Mandušića, što govori o njegovom značaju za Mletačku Republiku.
Petar II Petrović Njegoš obesmrtio je Vuka Mandušića u „Gorskom vijencu”. Od svih junaka iz Gorskog vijenca Vuk Mandušić je najbogatiji unutrašnjim protivrječnostima. U njegovom liku Njegoš je naslikao tipičnog crnogorskog junaka, ali koji je čovek od krvi i mesa, a ne samo “od oružja”. U njemu se prepliću junaštvo, mahnitost, ćudljivost, tajna ljubav i dječački iskrena ljubav prema dragim stvarima.
Vuk Mandušić nije imao nikakve veze sa Crnom Gorom, osim poetske, kroz Njegošev Gorski vijenac, u koji ga je vladika uvrstio impresioniran slavom koju je i vjekovima poslije smtri uživao u Primorju i Dalmaciji, među tamošnjim Srbima. U vremenu kada je Mandušić ratovao sa Turcima Cetinje i okolina su bili preplavljeni džamijama i polupoturčeni kraj. Njegošu je lik Mandušića poetski poslužio upravo da predstavi junaka koji bi bio uzor otpora i junaštva. I to niti je prvi niti poslednji slučaj da se crnogorska mitomanija „hranila“ istorijskim ličnostima koje sa Crnom Gorom nijesu imale nikakve veze. Slično je bilo i sa Bajom Pivljaninom, koji je poginuo braneći Cetinje od Turaka sa svojih 300 saboraca koji su svi listom bili uskoci. Ni on porijeklom nije pripadao staroj Crnoj Gori već je bio Hercegovac. Slično je i sa likom i djelom Miloša Obilića i ostalih kosovskih i pokosovskih junaka. Danas, nažalost, na toj očigledno i nedvosmisleno srpskoj junačkoj paradigmi i galeriji istorijskih ličnosti, koje se ne mogu povezati i nikad i nijesu pripadale staroj Crnoj Gori, montenegrini grade svoju posebnost, odnosno svoje antisrpstvo. Stara Crna Gora, odnosno Gornja Zeta jedini je zapravo kraj nekadašnjih zemalja koje su ulazile u sastav srpskog carstva koji je pao pod Turke bez opaljenog metka i ikakvog otpora. To se desilo i sa Medunom i sa Podgoricom, Žabljakom Crnojevića, Obodom, Cetinjem… Toliko o junaštvu. Jedini zaboravljeni i prećutani junak sa ovih prostora iz 15. vijeka, koji je u raznim dvobojima i bojevima posjekao 76 Turaka bio je iz Vasojevića. Do Novaka Miloševa Vujadinovića iz Kuča Crna Gora nije imala junaka kao što je bio Vuk Mandušić.
Prijatelju, nije ti ga lako.
Stari su usmeno kod mene govorili da Vuk Mandusic od Mandica iz Podgorice poreklom. CAR DUSAN VOLEO NAROD IZ ZETE MRNJAVCEVICE OD PROSTIH SRBA PREKO REDA U VISOKO POSTAVI A NASELI KOD SESTRE U KISTANJU I MANDICE.
E a Miljanjici iz družine Mandić zar nisu iz Banjana tj. Došli od Turaka povlaceci se pod borbom il ih CAR Dušan naselio kad sestru udao. Da mislim i ja da Mandusic od Podgorički Mandić…
E pa moj si ga novinar,Vuk Mandušić je iz sela Rupe kod Skradina na Krki.
Sada tamo nema Srba ili pravoslavaca,pokršteni,pobijeni i raseljeni.
Vuka i Njegoš pominje,a mi ga u istoriji u školama ni ne nagovještamo.
Tačno Marko,bio je hajduk- uskok u Mletačkoj milosti,bio je pravoslavni,a tamo je i manastir Krka i Dragovć.
Žao mi je,ali su ga Srbi svojatnuli tek poslije Njegoševog pominjanja,koje je on čuo dok je bio u Veneciji.
Srbi inače neumiju da slože dobro svoju istoriju,uglavnom pjesme i priče,istoriografija je slaba,a arhive u Zadru,Trstu,Beču,Moskvi,Carigradu polako tu građu sklanjaju,pa mi danas još uvijek imamo istoriju,rekla- kazala.
Žao mi je zbog toga,ali je tako.
Koliko su nas satirali, dobro je da postoji ikakvo pamcenje.
Manastiri Dalmacije, Tromedje i Krajine su iz Nemanjickog perioda.
Trebali bi da razmislimo o validnosti zvanicnih istorijskih karti srednjeg veka.
Na nekim nemackim mapama Dusanovo carstvo je bilo mnogo vece, dok se u Splitu iskopavaju Milutinovi novci.
Pa gde je onda novac njihovih kraljeva tisucljetne domovine?