Na današnji dan 325. godine: Održan prvi sabor Hrišćanske Pravoslavne Crkve u Nikeji

Prvi vaseljenski sabor ujedno i prvi ekumenski crkveni sabor hrišćanske crkve, koji je održan u periodu od 20. maja do 30. juna 325 u rimskom gradu Nikeji (današnja Turska).

Car Konstantin Veliki , preobraćenik u hrišćanstvo, bio je primoran da sazove konferenciju hrišćanskih episkopa radi usvajanja prve jedinstvene hrišćanske doktrine, i da otkloni zabunu koju je svojim krivim učenjem stvorio Arije, sveštenik iz Aleksandrije. I dok je pozvano 1.000 istočnih episkopa i 800 zapadnih episkopa, prisustvovalo je samo 250-320 episkopa.

Održan u Nikeji, u Maloj Aziji (maj – juni 325. godine), koji je sazvao car Konstantin Veliki (274-337), u Crkvi svoje palate a na kojem je učestvovalo 318 otaca, Episkopa iz cele imperije, uključivši predstavnike pape Silvestra I (314-335), sveštenike Vita i Vincenta.

Od zapadnih episkopa ističe se Osije Kordobski (Španija), koga je Car poslao u Aleksandriju da bi vaspostavio mir u Crkvi u Egiptu. Cilj Sabora bio je jasno formulisanje vere o Svetoj Trojici, protivstavljeno učenju aleksandrijskog sveštenika Arija (oko 256-336), koji propovedaše da Sin nije istovetan Ocu po prirodi, da je Ocu potčinjen, jer je Očevo stvaranje višega reda. Pod uticajem Svetoga Atanasija, đakona aleksandrijskog, Sabor potvrđuje da je Bog-Sin jednosuštan (ομοουσιος) sa Bogom-Ocem. Jedan Bog, Koji ima jednu prirodu, postoji kao Sveta Trojica, kao tri „ipostasi“ koje imaju svoja lična jedinstvena svojstva. Nikejski Simbol Vere postaje uskoro težišna tačka cele Pravoslavne tradicije, osobito potonjih Sabora. Postoji mišljenje da drugi Sabori nisu ništa drugo do potvrda i objašnjenje nikejskog pravoslavlja. Inače, potonji Sabori započinju izgovaranjem Nikejskog Simvola Vere. Saborska akta nisu se sačuvala, ali Jevsevije Kesarijski u Vita Constantini opširno opisuje tok rasprava. Sabor je doneo 28 kanona, koji predviđaju, između ostaloga, praznovanje Pashe u dan nedeljni, ali ne u isto vreme sa judejskom pashom, organizovanje Crkava po administrativnim provincijama imperije, prisustvo i služenje trojice episkopa na Svetoj Liturgiji u hirotoniji episkopa.

Spomen i pohvala Svetim Ocima Prvog vaseljenskog sabora vrši se u nedelju pred Duhove, ili u VII nedelju po Vaskrsu. Na Prvom vaseljenskom saboru bili su mnogi znameniti svetitelji, među kojima su se naročito isticali: sveti Nikolaj Mirlikijski, sveti Spiridon, sveti Atanasije, sveti Ahil, sveti Pafnutije, sveti Jakov Nisivijski, sveti Makarije Jerusalimski, sveti Aleksandar Aleksandrijski, sveti Jevstatije Antiohijski, Jevsevije Kesarijski, sveti Mitrofan Carigradski, Jovan Persijski, Aristak Jermenski i drugi mnogi sa Istoka. Sa Zapada su prisustvovali: Osije Kordovski, Teofil Gotski, Cecilijan Kartaginski i drugi.

Srpska pravoslavna crkva slavi spomen na ovaj sabor 29. maja po crkvenom, a 11. juna po gregorijanskom kalendaru.

Odluke

Sabor je usvojio Nikejsko verovanje , koje je potvrdilo Isusovo božanstvo, potvrdilo Isusovu večnost sa Bogom i potvrdilo da potiče iz Očeve suštine, ukorivši verovanje arijanizma da je Isus odvojen od Boga i manji od njega.

Uskrs se morao slaviti tokom jevrejske Paše, kada je Isus razapet, Paša je zauzela mesto u hrišćanskom kalendaru.

Članovi Saveta odlučili su da vođa raskola Meletije ne može više da hirotonise sveštenike, šaljući ga u Likopolis i zabranjujući mu odlazak.