Na današnji dan preminuo Vladan Đorđević: Osnivač Crvenog krsta Srbije i Srpskog lekarskog društva

Vladan Đorđević bio je srpski političar, diplomata, lekar, oficir i književnik. Đorđević je bio i predsednik ministarskog saveta Kraljevine Srbije, sanitetski pukovnik, osnivač Crvenog krsta Srbije i Srpskog lekarskog društva.

Biografija

Vladan je rođen u Beogradu 1844. godine, u duhu grčko-cincarske kulture majčine porodice, kršten je kao Hipokrat, sa željom roditelja da bude lekar, i to ime nosio je sve do mature, kada na predlog Đure Daničića počeo da koristi ime Vladan.

Gimnaziju je završio u Beogradu, a pod uticajem Josifa Pančića studirao je medicinu u Beču, gde je i doktorirao i bio prvi školovani hirurg u Srbiji.

Ostalo je zabeleženo da je na opelu Vuku Karadžića, Aleksandar Sandić, kao dugogodišnji Vukov prijatelj, održao dugački govor a da je posle opela, u grčkoj kapeli, govorio tada još bečki student, Vladan Đorđević.

Da bi usavršio svoje hirurško znanje, uz dopuštenje srpske vlade, učestvovao je francusko-pruskom ratu i u blizini Frankfurta organizovao ratnu bolnicu, što mu je donelo vojni čin i pohvale hirurga Langebeka.

Povratak u Srbiju

Nakon povratka u Srbiju jedno vreme radio je kao privatni lekar, zatim je primljen u srpsku vojsku u kojoj postaje prvi sanitetski pukovnik, i od 1873. godine obavljao je dužnost ličnog lekara kneza Milana.
Jedan je od osnivača Srpskog lekarskog društva, Crvenog krsta u Srbiji i pokretač časopisa „Srpski arhiv” za celokupno lekarstvo.

Osnovao je i bio prvi upravnik Vojne bolnice u Nišu od 1878., i načelnik i veliki reformartor civilnog saniteta Srbije. Na njegovu inicijativu osnovano je i Prvo beogradsko društvo za gimnastiku i borenje.

Političko-diplomatska karijera

Kao predsednik Beogradske opštine od 1884. do 1888. godine, Đorđević je inicirao uvođenje javne rasvete, kanalizacije i vodovoda i kaldrmisanje beogradskih ulica. Izmestio je groblje sa Tašmajdana na Novo groblje, koje su mnogi pamtili i kao Vladanovac.

Bio je i ministar prosvete i privrede u vladi Nikole Hristića, nakon čega zakoračuje i u svet diplomatije.

Službovao je kao poslanik Srbije u Atini od 1891. i u Carigradu od 1894. godine, gde je značajno doprineo postavljanju srpskih vladika u Makedoniji.

Nekiko godina kasnije postaje i predsednik vlade i ministar inostranih dela. Iako je njegova vlada radila na stišavanju žestokih partijskih borbi, ekonomskom napretku Srbije i jačanju njene vojske, Đorđević je podneo ostavku posle najave ženidbe kralja Aleksandara Dragom Mašin.

Zbog navodnog objavljivanja državnih tajni u knjizi „Kraj jedne dinastije“ Đorđević je 1906. godine proveo u zatvoru šest meseci, a u toku Prvog svetskog rata bio je u austrijskoj konfinaciji, radi rusofilstva od aneksione krize iz 1908. godine.

Vladan Đorđević, Dipos, diplomatija, bilateralni odnosi, diplomatska kolonija, diplomate, srpske diplomate, Đoko Krivokapić, nekretnine

Stvaralaštvo

Izabran je za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije 23. januara 1888, a za redovnog 15. novembra 1892.

Dvadeset pet godina dr Đorđević je bio glavni urednik i brinuo se o finansiranju „Srpskog arhiva“, jedanog od najstarijih i najdugovečnijih medicinskih časopisa u svetu, koji i danas izlazi.

Pisao je i na istorijske teme, kao i romane, pripovetke, pesme i drame.

Vladan Đorđević je preminuo poslednjeg dana avgusta 1930. u sanatorijumu u Badenu, usamljen star i bolestan u 86 godini života. Država je o svom trošku „bez pompe i galame“, sahranila ovog srpskog velikana u Beogradu.

U okviru proslave stogodišnjice vojne bolnice, u decembru 1938.godine, u krugu Glavne vojne bolnice mu je otkriven spomenik, a Srpska akademija nauka i umetnosti je 2020. godinu proglasila godinom Vladana Đorđevića, kada je u Galeriji SANU održana izložba „Vladan Đorđević: portret neumornog stvaraoca”.

Izvor: Dipos.rs