Secesionisti će svoj jubilej obilježavati pod Nemanjićkim simvolima?!

IZ ARHIVE…

Piše: Aleksandar Pavlović

Političari i prateći ambijent, u vidu ideologa, pretpostavljenih intelektualaca, novinara i uopšte svih oni koji su svoje nade, uglavnom političke i materijalne, vezali za projekat nezavisnosti Crne Gore, vezali su ih, pokazalo se, i za projekat (izgradnje) crnogorskog nacionalnog, nesrpskog identiteta. Zašto je to tako, da li je ovaj projekat pravljenja identiteta zadatak dobijen od onih istih nalogodavaca bez čijeg odobrenja se nije moglo krenuti ni u projekat odvajanja Crne Gore od Srbije, to je pitanje koje neće biti oblast bavljenja ovog teksta, a čitaoci, svakako, mogu da izvlače svoje zaključke o tome.

Primjetićemo ovdje da je to tako, da su odvajanje od Srbije, njegovi trudbenici, vezali za izgradnju crnogorskog nacionalnog identiteta i to će nam, uz pogled na to kako se razvija taj proces, biti dovoljno da vidimo koja se pitanja postavljaju, vezano za to, mislećim ljudima.

Ono što je očigledno, i to ne od juče, jeste da se izvedba izgradnje crnogorskog nacionalnog identiteta ne razvija po planovima onih koji su krenuli u nju. Ne samo da se ne razvija po njihovim planovima već poprilično podsjeća na stihove narodne pjesme „Zidanje Skadra“:

„Grad gradili tri godine dana,
Tri godine sa trista majstora,
Ne mogoše temelj podignuti,
A kamo li sagraditi grada:
Što majstori za dan ga sagrade,
To sve vila za noć obaljuje.“

Samo što su ovdje prošle ne tri, već više nego tri puta po tri godine, i što „majstora“ ima sigurno više nego trista, ako računamo i šegrte.

To biva obično nezgodno za one koji uz pompu najave sigurno ostvarenje svojih „veličanstvenih“ planova, kada počne da se primjećuje da od tih planova nema ništa i kad takođe počne da se primjećuje da kako vrijeme prolazi ne raste izglednost za njihovo ostvarenje, već naprotiv.

Sada i nama, kojima je bila, od „majstora“, namjenjena uloga objekta, koji će, nakon njihovog (zlo)dejstva, prihvatiti zadati identitet, postaje jasno zašto od svega toga, na moje zadovoljstvo, nema ništa. Od svega nema ništa jer su majstori vezali postanak crnogorskog nacionalnog identiteta za nestanak srpskog nacionalnog identiteta u Crnoj Gori. Tako su, po svom izboru, došli u situaciju da stabilnost i izdržljivost srpskog nacionalnog identiteta u Crnoj Gori ujedno objavljuje i da se njihov projekat ne ostvaruje.

Neugodnost za majstore ovakve situacije, vidjelo se da je osjetio, između ostalih, u vrijeme svoga premijerstvovanja, i Igor Lukšić, pa je tada izjavio da crnogorski identitet nije još izgrađen. Slične pozicije, reklo bi se iz nužde, zauzelo je, javnim izjavama, i više pretpostavljenih intelektualaca i ideologa iz istog tabora. Svoj imidž pokušali su da osvježe, u beogradskim medijima, osporavanjem Srbima (ne samo Srbima iz Crne Gore već svima), ali ne samo njima već i svim narodima sa prostora bivše SFRJ, prava na identitet koji postoji na konkretan način, kroz izjave tipa „svi mi sa prostora bivše SFRJ imamo nedovršen identitet“. Parafrazirano, njihova priča glasi: Ne možete vi imati dovršen identitet kada mi velji Dukljani nemamo dovršeni identitet. E one čike iz Engleske iz Amerike iz EU, e oni imaju dovršeni identitet. Kad se mi njima podčinjavamo, otkud vama pravo da im se ne podčinjavate. Tako nije Tito ostavio da bude, nego sve po ključu, što moramo mi to morate i vi.

No neće sva muka bivstvovanja trudbenika na projektu stvaranja crnogorskog nacionalnog identiteta biti prouzrokovana time. Oni su, kao da bi pritvrdili, nemogućnost ostvarenja svog projekta u situaciji opstanka srpskog identiteta u Crnoj Gori, učinili manje izglednim i njegovo ostvarenje u situaciji u kojoj narod u Crnoj Gori zna bitne činjenice iz njene istorije, a koje su u vezi sa pitanjem nacionalnog identiteta. Dakle, nisu stavili težište svog djelovanja na to da je, pretpostavljeno, došlo, u zadnjih 70 godina do drugačijeg odnosa prema pitanju identiteta kod jednog djela stanovništva Crne Gore, već su pretendujući, neutemeljeno, sa nesrpskim identitetom na istorijsko postojanje u XIX i ranijim vjekovima učinili neizglednim ostvarenje svog projekta u situaciji u kojoj narod u Crnoj Gori zna bitne činjenice iz njene istorije vezane za pitanje nacionalnog identiteta.

Jedna od tih činjenica dobija, na svoj način, na interesantnosti, ovih dana koji slijede, a kada će oni koji su, 2006-e godine, odvajali Crnu Goru od Srbije obilježavati svoj jubilej, 10-ogodišnjicu svog (ne)djela. Za tu priliku, širom Crne Gore biće razvijene zastave crvene boje sa dvoglavim orlom u sredini. Istini za volju, ne poričem da je taj orao požutio u odnosu na onoga koji je bio na zastavama u doba kada je Crnom Gorom vladala dinastija Petrovića, jer je tada na zastavi bio bijeli orao, ali isto tako ne može se poreći da su se oni koji su izglasali da takvo znamenje bude zvanično znamenje današnje Crne Gore pozivali, a i danas se pozivaju na to da je to isti orao koji je bio i na zastavama u doba dinastije Petrović. Žuta umjesto bijele boje, ne mjenja suštinu, tako je to tada predstaljeno narodu Crne Gore i na takav stav se računa i danas. O ovome mogu da svjedoče i arhive sa naslovnicama , tekstovima i naslovima tekstova, najčitanijih medija u vremenu kada je izglasavano da znamenja današnje Crne Gore postanu zvanična.

Dakle, na zastavi današnje Crne Gore je isti orao koji je bio i na zastavama Crne Gore u doba dinastije Petrović, barem režim želi da tako mislimo. Šta istorijska stvarnost zna o orlu koji se nalazio na zastavama Crne Gore u doba Petrovića? Stvarnost zna da su tog orla Crnogorci u doba Petrovića zvali „Dušanov orao“. O ovome imamo i pouzdano, dokumentovano, istorijsko svjedočanstvo, a možemo ga svi naći ako uđemo na zvaničnu internet-stranicu, ni manje ni više nego, Centralne narodne biblioteke Crne Gore, u čijoj se digitalnoj zbirci čuvaju, između ostale periodike, i svi brojevi „Glasa Crnogorca“ koji je poznat kao zvanično glasilo Crne Gore u doba knjaza Nikole. U broju od ponedjeljka 29. avgusta 1877. godine možemo vidjeti da je cio broj posvećen proslavi oslobođenja Nikšića od Turaka. U tekstu, koji se nalazi u donjem desnom uglu naslovne strane, a čiji je naslov „Pad Nikšića“, tim povodom, između ostalog piše: „Amanetni zavjet svijeh crnogorskijeh vladara da Nikšićem ovladaju, danas je ispunjen: Dušanov orao vije se pobjedonosno nad njegovijem zidovima.“

Dakle, bijeli dvoglavi orao se na zastavi Crne Gore, iz doba Petrovića, našao tako što je preuzet sa zastave cara Dušana Nemanjića, ili ako ćemo da budemo još precizniji, to je orao sa zastave srpskog cara Stefana Uroša IV Dušana Nemanjića. Sasvim je jasno da je, na taj način, knjaz Nikola htio da se pozove na to da mu legitimitet knjaževanja daje to što je nasljednik dinastije Nemanjića na teritoriji Crne Gore.

Zastava koja se, kako piše „Glas Crnogorca“, pobjedonosno vila nad zidovima Nikšića može se, uostalom, i opisati istim riječima kao i zvanična zastava Cara Dušana, a te riječi bi bile: „Dvoglavi bijeli orao, uzdignutih krila, na crvenoj podlozi“.

Sasvim je jasno da je dvoglavog bijelog orla car Dušan na zastavu stavio preuzevši ga od svojih predaka i prethodnika na dinastičkom prestolu, Nemanjića.

Kada Srpska Pravoslavna Crkva bude u subotu 21. maja proslavljala Svetog apostola i jevanđelistu Jovana Bogoslova, nad zidovima Nikšića viće se Dušanov orao, ali ne samo nad zidovima Nikšića već i Podgorice, Kotora (starog Nemanjićkog lučkog grada) i svih gradova Crne Gore.

Da li će se viti pobjedonosno, ostavljam čitaocima da prosude. Takođe ostavljam da svak prosudi, po svojoj pameti, da li Nemanjićki dvoglavi orao može da simbolizuje protivljenje težnji da Crna Gora bude dio jedinstvene srpske države, naslijednice Nemanjićke države i može li da simbolizuje nekakvu, zamišljenu, pobjedu nad tom težnjom.

Ako se pogleda na uloge i role opisane u prvom dijelu teksta, ili ako se pogleda na „majstore“, kako sam ih tu nazvao, može se primjetiti da nije ni neko čudo da oni koji, po sopstvenom priznanju, nemaju izgrađeni ili dovršeni identitet nemaju ni svoje simbole, simbole novocrnogorskog nesrpstva, simbole otcjepljenja od Srbije, pa nemajući takve svoje simbole nije, opet, neko čudo što posežu za našim simvolima. Toliko o tome.