Stamatović za IN4S: Mi smo Srbi rekorderi po proizvođenju nacija iz svoga naciona u brozovskom i postbrozovskom periodu

Ako gledamo kod Srba Dan zastave, vidimo da za razliku od Albanaca koji takođe imaju svoj Dan zastave, mi i nemamo jednoobraznu zastavu, ili tu jednoobraznost neki neće da priznaju. Postoji sadašnja državna zastava Srbije sa bijelim dvoglavim orlom. U Crnoj Gori se odnedavno lansira trbojka ali sa državnim grbom Kraljevine Crne Gore iz perioda knjaza i kralja Nikole. I ta njena plava boja nije plava nego „plavetna“, tj. svjetlija. Postoji opet varijanta trobojke sa četiri ocila ili slova S, kao zastava SPC. Svako vuče na svoju stranu, a hoćemo jedinstvo, kazao je u intervjuu za IN4S, prof. dr Aleksandar Stamatović, profesor Univerziteta Istočno Sarajevo.

Danas je Dan zastave kod Srba. Kako komentarišete uopšte fenomen Dana zastave, pa i kod Srba?

Zastava je najprije nacionalni pa tek onda državni simbol. Njene boje i grb takođe imaju određenu poruku o jednom narodu, njegovom identitetu i trajanju, kao i poruku za buduća pokoljenja. Kod raznih naroda i država i nemate fenomen izražaja Dana zastave.

Zašto je to tako po Vašem mišljenju?

Ako pažljivo pogledate u današnjici, fenomen Dana zastave imaju uglavnom istorijski frustrirani i nedorečeni narodi, tj. narodi koji nijesu ostvarili svoje teritorijalno i nacionalno jedinstvo, a u okviru toga aspekta uže i kulturno, prosvjetno i svako drugo. To su uglavnom narodi koji su podijeljeni u više država, sa po pravilu jednom matičnom državom. Neostvarivanje tog teritorijalnog i svakog drugog jedinstva može biti plod istorijskih poraza, i istorijskih grešaka u šansama koje su se ukazale, a nijesu iskorištene. Što se tiče istorijskih šansi za srpski narod, 1918. godine šansa za ujedinjenje Srba prokockana je, a istorijska šansa ne dolazi svakih pet godina. Ako gledamo kod Srba Dan zastave, vidimo da za razliku od Albanaca koji takođe imaju svoj Dan zastave, mi i nemamo jednoobraznu zastavu, ili tu jednoobraznost neki neće da priznaju. Postoji sadašnja državna zastava Srbije sa bijelim dvoglavim orlom. U Crnoj Gori se odnedavno lansira trbojka ali sa državnim grbom Kraljevine Crne Gore iz perioda knjaza i kralja Nikole. I ta njena plava boja nije plava nego „plavetna“, tj. svjetlija. Postoji opet varijanta trobojke sa četiri ocila ili slova S, kao zastava SPC. Svako vuče na svoju stranu, a hoćemo jedinstvo. Toga vidite, ako hoćemo da pođemo npr. kod naših najbližih susjeda Albanaca nema. Njihova zastava na Dan zastave je ista i u Ulcinju, i u Tuzima, i Tirani i u Prištini.

Ipak, možete li malo više pojasaniti taj fenomen „frustriranih naroda“ i devesti ga i vezu sa Danom zastave.

Ako pođemo konkretno od nas Srba, možemo konstatovati da mi svoje istorijske šanse za dva vijeka nijesmo iskoristili, i nijesmo izgradili svoju jedinstvenu državu, a bili smo u XX vijeku formalni pobjednici u dva svjetska rata. Koncem ovog vijeka izgubili smo i državu, u kojoj smo kakva god da je bila opet bili objedinjeni. I Albanci nemaju svoju jedinstvenu državu, iako su oni nov i neautohton narod, stvoren posljednjih decenija XIX vijeka doktrinom Beča kao politički narod. Mi smo Srbi rekorderi po proizvođenju nacija iz svoga naciona u brozovskom i postbrozovskom periodu, poput crnogorske, makedonske, muslimanske, bošnjačke…Isto tako i jezika, a evo i crkava.

Može li se fenomen Dana zastave kod nas Srba izjednačiti sa fenomenom „srpski svet“?

Da, to je dobro poređenje. Ta dva fenomena predstavljaju imaginaciju neostvarenog sa željom za ostvarivanje. Nemamo jedinstvenu državu a hoćemo je. Da bi je ostvarili moramo proći mnoge prepreke. Učinjene su nam istorijske nepravde i mi hoćemo revizijom tih poraza da ih otklonimo. Dan zastave i „srpski svet“ su zapravo prvobitni koraci ka ujedinjenju. Granice nas formalno dijele, ali se zato možemo ujedinjavati kroz prosvjetu, kulturu, privredu i mnoge druge grane. Današnja Evropa mora biti svjesna da su Srbi i Albanci dva dominantna naroda na Balkanu, i da mira i stabilnosti u njemu nema dok se ne riješe ova dva pitanja.

Svedimo onda taj čitav proces Dana zastave i „srpskog sveta“ na Crnu Goru. Kud nas je odvela pobjeda od 30. avgusta?

Pobjeda….Vrijeme je vrlo brzo pokazalo da to nije bila pobjeda, a pobjedu su definitivno iznijeli Srbi. Taj 30.avgust bio je jedno veliko ne razbraćivanju sa Srbijom, otklonom od našeg bilo kakvog srpskog identiteta i od srpskog identiteta naše Crkve, bez obzira što je u obostranoj relaciji srpski identitet- Crkva bilo dosta etnofiletizma. Na to se svakako nadovezao i mafiokratski režim Mila Đukanovića koji se ogadio mnogima koji se ne osjećaju kao Srbi ili to definitivno nijesu. Lansiranje Zdravka Krivokapića na političku scenu od strane nekih crkvenih krugova pokazalo se kao promašaj epskih razmjera. Suštinski ništa se nije promijenilo po Srbe, nema izmjene školskih programa, povratka trobojke, anuliranja priznanja kvazi države Kosovo, pokretanja postupka za izlazak iz NATO-pakta, a podsjetiću sve su to bila pitanja koja su bila veliko političko pogonsko gorivo za mobilizaciju srpskih masa od strane nekih stranaka koje sebe doživljavaju i predstavljaju kao srpske. Taj 30. avgust me sve više u istorijskim paralelama podsjeća na 1918.godinu.

Dan zastave, „srpski svet“ ili kuda dalje Srbi u Crnoj Gori?

Mišljenja sam da se na prvim parlamentarnim izborima mora formirati jedan snažan srpski politički pokret, sa jasno izraženim programom za revitalizaciju položaja Srba u Crnoj Gori. Svakako da taj program nacionalne revitalizacije mora pratiti i jak ekonomski program, koji se ne smije zasnivati na hiperprodukciji partijskih uhljeba u varijanti srpske strane, jer kada dođe neko drugi na vlast ljudi moraju biti svjesni činjenice da će biti poslati kući. Nikada više, ponavljam nikada više, nekim političkim grupama i pojedincima koji nemaju nikakve veze sa bilo kakvom pričom o emancipaciji Srba, ne smiju biti glasovima Srba poklanjani poslanički mandati putem raznih koalicija. I Srbi takođe moraju biti svjesni da ne glasaju za razne političke priče, koje će evo danas, na Dan zastave reći: “Ko, šta, kakva zastava, kakvi Srbi, pa to je priča koju lansira bivši režim da bi opstajao na podjelama na vlasti.Mi se bavimo smanjenjem akciza na gorivo i povećanjem plata. “U koliko toga ne bude, mišljenja sam da se širom otvaraju vrata za alternativnu sadašnjim tradicionalnim srpskim političkim grupacijama, sa jasno istaknutim programom i novim ljudima, ili bar ljudima koji nijesu novi, ali insistiraju na srpskom identitetskom iskazu i njegovom širokom spektru konkretnog političkog ispoljavanja.

Konačno, opet, danas je Dan srpske zastave. Pođimo od nas. Kako ga iskazati?

Frazeologiju, demagogiju, sijanje političke i nacionalne magle ostaviti u autu. Pravo na balkon zgrade, terasu u kući, postaviti veliki kolac na svom imanju pokraj puta i okačiti trobojku. Da se vidi koliko nas ima, i ko smo i šta smo. Kratak put od nacionalne demagogije do stvarne realnosti.