(VIDEO) Prvi srpski kralj: Stefan Nemanjić, kralj Prvovenčani
Na današnji dan, 24. septembra 1227 umro prvi srpski kralj – Stefan Nemanjić Prvovjenčani, drugi sin velikog župana Stefana Nemanje, za vrijeme čije vladavine je Srbija dobila i državnu i crkvenu samostalnost.
Prije nego što se Nemanja 1196. zamonašio ustupio je prijesto njemu, a ne najstarijem sinu Vukanu, čije je državničke sposobnosti manje cijenio, a i zato što je Stefan bio zet vizantijskog cara Aleksija Trećeg Anđela. Braća su se potom oštro sukobila, ali ih je izmirio najmlađi Nemanjin sin – monah Sava. U toku vladavine Stefan je razvio jake trgovinske veze sa Dubrovčanima i Mlečanima, a pred kraj života napisao je „Žitije Svetog Simeona“ /Stefana Nemanje/.
Veliki župan Raške Stefan Nemanja 1196. godine predao je vlast drugorođenom sinu Stefanu, a ne prvencu Vukanu. Na takvu odluku je presudno uticalo to što je u Romeji 1195. na prijesto došao car Aleksije Treći, čija je kćerka Evdokija bila udata za Stefana, ali i Nemanjina procjena da je Stefan sposobniji da upravlja državom.
Pod prvim srpskim kraljem Stefanom, krunisanim 1217, zbog čega je nazvan Prvovjenčani, Srbija je uz državnu zadobila i crkvenu samostalnost. To je zasluga najmlađeg Nemanjinog sina Rastka, koji se 1192. zamonašio i uzeo ime Sava. On je 1219. izdejstvovao autokefalnost Srpske pravoslavne crkve, digavši je u rang arhiepiskopije.
autori emisije: Nemanja Dević i Sava Samardžić
Veliki župan Stefan Nemanja se povukao sa vlasti na državnom saboru u Rasu 1196. godine i svoju vlast predao svom srednjem sinu Stefanu Nemanjiću.
Nezadovoljan očevim izborom naslednika, Vukan je izazvao rat, u njega uvukavši susedne države, Ugarsku na svoju stranu i Bugarsku koja je pomagala župana Stefana. Posle nekoliko godina prožetih razaranjima i pustošenjima zemlje braća su se izmirila nad očevim moštima koje je u Srbiju doneo Sava. Nakon izmirenja, veliki župan Stefan Nemanjić je učvrstio svoju vlast u Srbiji, dok se Vukan povukao u Duklju gde je i pre sukoba upravljao.
Srpska srednjovekovna država bila je organizovana kao monarhija, na čijem čelu se nalazio vladar čije su se titule vremenom menjale. Vladao je uz pomoć državnih sabora, na kojima su donošene sve važnije odluke vezane za sudbinu države. Celokupno stanovništvo činila su tri osnovna društvena sloja vlastela, sveštenstvo i sebri – zavisno stanovništvo. Osnovne privredne grane u srednjovekovnoj Srbiji bile su: zemljoradnja, stočarstvo, zanati, trgovina i rudarstvo.
Srednjovekovni čovek bio je veoma religiozan, strah od Boga kod njega je bio veoma izražen, a posvećenost crkvi bila je velika. Veliki župan Stefan Nemanjić postao je srpski kralj Provenčani 1217. dok je njegov brat Sava Nemanjić 1219. godine postao prvi arhiepiskop Srpske pravoslavne crkve.
