Ukrajinci u redovima NDH
1 min read
Piše: Dragoslav Bokan
Već 16. aprila je formirana vojska NDH, sa velikim brojem penzionisanih oficira nekadašnje Astrougarske vojske (njih 838), uz čak 2662 oficira bivše jugoslovenske armije (515 poručnika, 417 natporučnika, 1005 satnika i nadsatnika, 254 bojnika, 228 potpukovnika, 212 pukovnika i 31 general).
Dezerterstvo iz vojske Kraljevine Jugoslavije je dobilo prigodno, mnogo nežnije ime: ”samodemobilizacija” i mnogi dotadašnji nosioci najviših vojnih odlikovanja su ih skinuli sa grudi i povadili iz vitrina, zamenivši uniformu sa belim orlovima za onu sa šahovnicom (uskoro porskanu nevinom srpskom krvlju).
U znak sećanja na Prvi svetski rat i tadašnju tradiciju vojevanja, hrvatska vojska je službeno nazvana ”Hrvatsko Domobranstvo” i u njene redove su, između ostalog, masovno stupali pripadnici raznih manjinskih nacionalnih grupa. Među njima, sa posebnom strašću, i Ukrajinci…
Mnogi ne znaju da je Ante Pavelić u emigrantskoj fazi imao bliske i saradničke kontakte sa tadašnjim vođama ukrajinske antikomunističke emigracije.
Veze su postojale još od ranije, prvenstveno kroz delovanje rođenog brata ”NDH maršala” Slavka Kvaternika, egzotičnog imena Petar Milutin (koji je krajem Prvog svetskog rata služio u Glavnom Stožeru Galicijske armije, kao načelnik stožera ”Sive divizije” takozvane Ukrajinske države). Petar Milutin Kvaternik je služio u jugoslovenskoj vojsci (kao major), a odmah zatim je otišao u emigraciju kao član ustaškog pokreta.
Tokom tridesetih godina su Ukrajinci išli na obuku u italijanskim ”kampovima za trening” zajedno sa hrvatskim ustašama. Vođa tih ukrajinskih gerilaca, Mihajlo Kolodzinski, bio je, ujedno, i jedan od iskusnih predavača ”vojnih veština” u kampu San Dimetrio (gde je sa njima bio i zloglasni Vlado Černozemski, kasnije poznat kao ubica jugoslovenskog kralja Aleksandra Karađorđevića). Ostala su zabeležena imena ovih ukrajinskih saboraca ustaških terorista: Oleksa Bandera (Stepanov brat), Mihajlo Miušinski, Lev Krisko, Roman Kucak, Grigorij Kupecki, Muhajlo Gnativ i Grigorij Fajda.
I svi su oni nakon atentata na jugoslovenskog kralja bili prebačeni od italijanskih vlasti na jedno ostrvce severno od Sicilije, gde su proveli nekoliko godina u potpunoj izolaciji (spremajući se za svoje akcije u ratu koji se već valjao preko brega)…
A da se sad vratimo na glavnu temu: prilazak Ukrajinaca vojsci Nezavisne države Hrvatske odmah po njenom formiranju.
Ukazom generala Augusta Marića, zapovednika hrvatske pešadije, 2. jula 1941 (neposredno po početku napada Vermahta na Sovjetski Savez) formirana je UKRAJINSKA LEGIJA (prvobitno u sastavu 369. pešačke pukovnije, a u sastavu Vrboskog divizijskog rejona).
Pošto Nemci nisu dopustili ovim novopečenim ukrajinsko-hrvatskim bojovnicima da pođu na Istočni front, oni su krenuli u rat sa četničkim i partizanskim jedinicama (nakon početka opšte pobune srpskog naroda zbog početka masovnih klanja već prvih meseci postojanja NDH). I tako je počelo ukrajinsko prolivanje srpske krvi, u bratskom ”zdrugu” sa njihovim hrvatskim saborcima.
Od prijavljenih 1200 dobrovoljaca, u redove Ukrajinske legije je primljeno njih oko 500 (jer su uslovi bili završen vojni rok i da kandodati imaju manje od 40 godina). Većina su bili Ukrajinci iz Bosne, uz jednu grupu posebno aktivnih zagrebačkih studenata Ukrajinaca.
Već 22. avgusta iste godine su ”ukrajinski dragovoljci” već dali zakletvu Paveliću, kao ”Prva satnija ukrajinske legije”. Prvi zapovednik Ukrajinske legije bio je izvesni Dmitro Lucenko, a ubrzo posle njega mnogo poznatiji Volodimir Panjkiv (1896, Kolomija – 1947, Zagreb), kao ”pričuvni bojnik” po činu.
I odmah je počela obuka pripadnika ove formacije, koja je trajala sve do proleća 1942. godine…
Na svojim uniformama su (uz sve hrvatske oznake) imali i našivke sa ukrajinskim ”trozupcem” na plavoj pozadini, a kasnije, umesto toga, značke u obliku malog metalnog štita sa svojim nacionalnim simbolom, ”trozubcem” na desnoj strani grudi…
Nakon toga su ti ustaški Ukrajinci krenuli u borbu protiv četničkih formacija u Prnjavoru, Derventi i na Kozari u leto iste godine. Istovremeno su krenuli i na partizanske formacije na području Bosne…
Troje Ukrajinaca je dobilo od poglavnika Pavelića srebrne medalje ”Za hrabrost”, a Mihajlo Maljarčuk se ”posebno istakao pri zauzimanju srpske crkve u Piplićima”. A komandant legije, Lucenko, je uskoro dobio i drugi orden za hrabrost (u borbi u srspkim selima Majevcu i Ratištu)…
U kasnijim borbama su još petorica Ukrajinaca dobili odlikovanja, a borbe su se nastavljale (sa različitim uspehom, uz neke pobede i poneki poraz).
Vremenom je ukrajinska ”satnija” prerasla u ”bojnu” (što svedoči o povećanom broju njenih pripadnika), a ukupno je u trogodišnjim borbama poginulo 120 ukrajinskih legionara… A posle rata je određen broj ovih dobrovoljaca u ustaškim redovima bio streljan od partizanskih vlasti, dok je veći broj njih svoj život završio u Južnoja Americi (gde su živeli zajedno sa hrvatskim emigrantima)…
Njihovu ”misiju” su 1991. godine nastavili ukrajinski dobrovoljci koji su se pridružili Hrvatskoj vojsci (HV), Hrvatskom vijeću obrane (HVO) i Hrvatskim obrambenim snagama (HOS), učestvujući u borbi sa Srbima. Oni su Tuđmanovu Hrvatsku smatrali nastavkom NDH, a sebe naslednicima Ukrajinske legije iz Drugog svetskog rata…
Njihova imena neću pominjati. Nisu to ničim zaslužili, sem po zlu koje su nam naneli…
P. S.
Unuk jednog od ovih ukrajinsko-hrvatskih boraca (Sergeja Henriksena, pripadnika osiromašenog švedskog plemstva iz Kijeva) je Boris Mikšić, poznati hrvatski privrednik i političar (bio je i kandidat za predsednika Hrvatske na izborima 2005-e). Njegov otac (Stjepan) bio je pilot ”Hrvatske zrakoplovne legije”, zapamćene po učešću na Istočnom frontu…
P. P. S.
Ova preteća nalepnica koju sam postavio kao ilustraciju lepljena je po Zagrebu tokom fudbalske utakmice Hrvatska – Ukrajina, u martu ove godine…
(Izvor: Fejsbuk-profil autora)
Pokusacu da pruzim neke podatke, pametni ce istraziti a lakoverni poverovati.
U danima nakon proglasenja NDH, Ukrajincima (najvise ih je bilo u Bosni, okolina Prnjavora i mnogo manja zajednica u Slavoniji) je poslat proglas da se uzdrzavaju od mesanja u unutrasnje sukobe Srba i Hrvata.
Dezerterstvo iz redova Kraljevine najvise se odnosilo na Hrvate dok je pasivno drzanje bilo prisutnije kod manjina, koje su u strahu verovatno predosetile sta ce se dogoditi.
Potrebno je sagledati I dva talasa emigracije koje se odnose na Ukrajince, koji su zajedno sa “Belom armijom” dosli na Balkan nakon gradjanskog Revolucije 1917. Jedan deo tih Ukrajinaca imao je izrazito jak nacionalni karakter I odut se povlace linije I veze sa raznim “revolucionarnim” pokretima koji su se formirali od 1918. Prvi talas emigracije Ukrajinaca I drugih (Srbi ih u Bosni zovu jednim imenom – Galicijani) otpoceo je krajem XIX veka I znacajno je doprineo razvoju privrednih aktivnosti. Nemci su 1941. zeleli da eksploatisu tu cinjenicu, pa je regrutovanje najvise teklo pod parolom „Borbe protiv Boljsevizma“.
Ucesce Ukrajinaca u ovim “gerilskim” aktivnostima predstavlja retkost a ne pravilo. Dakle, tu podrsku stanovnistva o kojoj se govori nema ni govora. Moze se reci da su to pre bili avanturisti, pripadnici Ukrajinskog naroda. Ne znam da li postoji jedan narod koji nema takvih primera.
OUN je do 30. Juna 1941. u Lviv proglasio svoju republiku, ali su istu Nemci odmah ukinuli, pohapsili vodje I stavili je u ilegalu. To je uticalo na cinjenicu da tzv “Ukrajinska legija” u NDH stavljena izvan utvrdjenih planova o slanju na Istocni front. Vecina je razoruzana. Radilo se o 369. “pukovniji” koja je ratni put okoncala u grotlu Staljingrada. Veci deo ove jedinice cinili su dobrovoljci ali su u najvecem broju imali “ekonomski” udeo te odluke. Hrvatska „legija“ je u svojim redovima imala najveci procenat stanovnistva regrutovanim sa podrucja Bosne.
Usledice pokolji ustasa kao onaj u Kremni – to je odjeknulo I dodatno uznemirilo lokalno stanovnistvo o karakteru NDH, pa se o nekakvom “dobrovoljnom” odlasku u Legionare takodje moze govoriti kao netacnim. Takodje, strahovalo se od odmazde pa je skrivanje I izbegavanje vojnog sluzenja imao masovni karakter. Sa druge strane, veliki broj Ukrajinaca je od 1942. odveden je u Jasenovac I druga stratista, najvise zbog pomaganja ili skrivanja svojih komsija Srba. Postoje registri I imena, pa pogledajte sami. Jednim delom I zbog pasivnog drzanja ali I cinjenice da je takodje jedan deo prikljucio partizanima. Zanimljivo je I drzanje cetnickih jedinica prema ovim manjinama.
NKVD je 1944. u Jugoslaviju dosao sa arhivama i uglavnom trazio „neprijatelje Sovjetske republike“ pa je znatan broj ovih ekstrema jednostavno streljan ili obesen.
Brat moje babe Ukrajinac ubijen je u Jasenovcu.
Taj dr Ante Pavelić (zubar) od 01.12.1918. godine i ovaj zlikovac i koljač dr Ante Pavelić (doktor prava) nisu ista osoba!
slazem se u potpunosti sa tobom Jovane !!!
Srbiju je u Drugom sv. ratu je oslobađala Druga ukrajinska fronta, imena Ukrajinaca su posvud na grobljima iz tog rata – po Srbiji. Ovaj sadašnji srpski antiukrajinizam je sramota na veke-vekova za sadašnje primitivce!
Mnogi ne znaju da je Ante Pavelić bio zagovornik Jugoslovenstva i zastupnik u Kraljevini SHS.Prvi ministar inostranih poslova u SHS je bio Hrvat Ante Trumbić.
1.decembra 1918 na terazijama je proglas ili saopštenje o formiranju KSHS pročitao upravo dr.Pavelić.
Evropa nema alternativu. Čuvena izjava čuvenog „lidera u regionu“ koji nestade ko jaje sa groba. Od njega ostade samo savetnik i moralna gromada Krle Idol.Kao i njegov eho predsednik Vučić.
Stav evropskog parlamenta je da je Staljin najgrdji nacista . Pravoslavlje najveća opasnost za toleranciju i korektnost.Muhamed je već pet godina najčešće ime u Londonu a u pet najpopularnijih i u Beču.U ovom veku će se roditi poslednji Švedjanin,nek vam je sa srećom Vikinzi.Opušteno što bi rekli mladi.
Ne hvala lepo nisam gladan.
Ne znam ko je autor ovog teksta, kao i odakle je. Ono što znam sigurno,to je da u Vojsci Kraljevine Jugoslavije nisu postojali oficirski činovi: natporučnika, satnika, nadsatnika i bojnika, već potporučnik, poručnik, kapetan druge klase, kapetan prve klase, major, potpukovnik, pukovnik, brigadni đeneral, divizijski đeneral i armijski đeneral.
Autor je poznati pisac, publicista i reditelj konzervativne orjentacije, iz Beograda. Ako se ponovo vratite na tekst, uočićete da nije ni rekao da su činovi koje ste pobrojali postojali u vojsci Kraljevine Jugoslavije (niti Austro-Ugarske) već da su to bili činovi u NDH, čiji su nosioci bili bivši oficiri Kraljevine Jugoslavije i Habzburške monarhije, hrvatskog porekla.
ovaj autor je provokator kao i sadašnji srpski antiukrajinizam – roba plaćena ruskim novcem!